بورس‌کالا آماده راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی
با توجه به تجربه نزدیک به ۱۰ساله بورس کالا در راه‌اندازی بازار مشتقه، این بورس زیرساخت‌های لازم و آمادگی کافی برای راه‌اندازی بازار مشتقه ارز را نیز دارد.
با توجه به تجربه نزدیک به ۱۰ساله بورس کالا در راه‌اندازی بازار مشتقه، این بورس زیرساخت‌های لازم و آمادگی کافی برای راه‌اندازی بازار مشتقه ارز را نیز دارد. قاسم محسنی عضو شورای عالی بورس در خصوص نقش بورس کالای ایران در حمایت از کالای ایرانی گفت: روش قیمت‌گذاری دستوری و دخالت در امر تعیین قیمت‌ها در حالی به بدنه تولید کشور صدمه می‌زند که حمایت از کالای ایرانی به عنوان شعار سال جاری در سایه قیمت‌گذاری شفاف و معاملات مبتنی بر رقابت تحت حاکمیت نظام عرضه و تقاضا در بورس کالای ایران قابل اجراست. قاسم محسنی افزود: طبیعتا یکی از مسائلی که تولیدکننده و مصرف‌کننده با آن مواجه است، مساله قیمت و ایجاد شفافیت قیمتی است. به‌طوری که اگر قیمت‌ها قابل پیش‌بینی باشد، طبیعتا تولیدکننده‌ها برای تولید بیشتر می‌توانند بهتر برنامه‌ریزی کنند. به گزارش کالاخبر محسنی عنوان کرد: بورس کالا با سازوکاری که در اختیار دارد به شفافیت و قابل پیش‌بینی بودن قیمت‌ها کمک می‌کند تا شرایط از حالت قیمت‌گذاری دستوری خارج شود.
در چنین فضایی روند تعیین قیمت‌ها تابع عرضه و تقاضا خواهد بود و این عرضه و تقاضا با درصد بالایی از اطمینان برای آینده قابل پیش‌بینی است و می‌تواند سرمایه‌گذاری را افزایش دهد. وی در خصوص بحث تک نرخی شدن ارز و آثار آن بر معاملات بورس کالا و قابلیت پیش‌بینی‌پذیری معاملات برای صنایع بالادست و پایین‌دست اظهار کرد: نرخ ارز برای کالاهایی که قیمت‌گذاری آنها بین‌المللی و در بازارهای جهانی صورت می‌گیرد، حایز اهمیت است. از جمله بهای نفت و فرآورده‌های نفتی، پتروشیمی و فلزات اساسی که بر اساس نرخ ارزهای بین‌المللی قیمت‌گذاری می‌شوند و قیمت آنها در بازار با توجه به نرخ تبدیل ارز تعیین می‌شود. بنابراین هر چه ارز در قیمت‌گذاری ثبات بیشتری داشته باشد یا نرخ ارز به صورت یک نظام شناور مدیریت شده همانند آنچه بانک مرکزی به اجرا درآورد، پیش بینی شود قابلیت پیش‌بینی‌پذیری برای فعالان اقتصادی راحت‌تر خواهد بود. عضو شورای عالی بورس با بیان اینکه مشتقات ارزی یا همان قراردادهای آتی و معاملات اختیار معامله بین نرخ ارزهای معتبر در مقابل ریال اهمیت خاص خود را دارد و در پوشش ریسک نوسان نرخ ارز می‌تواند به فعالان اقتصادی کمک کند، در خصوص راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی گفت: به کمک راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی بدون اینکه دولت بخواهد ریالی را در بازار هزینه کرده و به بودجه دولت فشاری وارد کند، خود فعالان اقتصادی می‌توانند ریسک ناشی از نوسان نرخ ارز را برای معاملات خود پوشش دهند. همچنین بانک مرکزی می‌تواند در بازار مشتقه ارزی در قالب نظام بازار، سیاست‌های خود را از طریق این بازار مالی پیاده کند؛ از این رو بازار مشتقه ارزی می‌تواند یاری‌دهنده بانک مرکزی در تنظیم بازار ارز باشد. قاسمی در خصوص ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های موجود برای راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی در بازار سرمایه ایران اظهار کرد: 100درصد این پتانسیل و آمادگی لازم در بورس کالای ایران وجود دارد تا بازار مشتقه ارزی راه‌اندازی شود. ضمن اینکه معاملات اوراق مشتقه روی سکه طلا و سایر کالاهای دیگر در بورس کالا تجربه شده و چندین سال است که معاملات آن در این بازار در حال انجام است. ضمن بازار مشتقه ارز اینکه دستورالعمل‌های مربوط به آن نیز آماده است و از نظر ساختاری نیز آمادگی لازم برای راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی در این بورس وجود دارد.
چه مقدار از معاملات ارزهای دیجیتال در بازارهای مشتقه انجام می‌شود؟
داده‌های تازه نشان می‌دهند که ماه گذشته و هم‌زمان با سقوط قیمت‌ها، سهم بازارهای مشتقه از حجم کل معاملات ارزهای دیجیتال به اوج خود رسیده است. به‌عقیده کارشناسان، این تغییر رویه نشانه‌ای برای تلاش معامله‌گران در جهت جبران ضررهای قبلی است.
به گزارش کریپتو گلوب، در ماه ژانویه (دی) حجم معاملات ارزهای دیجیتال در بازارهای مشتقه به ۲.۸۶ تریلیون دلار رسید و همین مسئله باعث شد که سهم معاملات این بازارها از کل معاملات ارزهای دیجیتال، به بالاترین سطح تاریخ خود برسد. این در حالی است که حجم معاملات در بازارهای آنی ۳۰.۲ درصد کاهش یافته و به ۱.۸۱ تریلیون دلار رسیده است.
بازارهای مشتقه شامل معاملات قراردادهای آتی (Futures)، قراردادهای اختیار معامله (Options) و مارجین (Margin) در صرافی‌های ارز دیجیتال است.
مؤسسه کریپتو کامپیر (CryptoCompare) با ارزیابی عملکرد صرافی‌های ارز دیجیتال، به این موضوع پی برده است که در ماه ژانویه ۲۰۲۲ (دی)، بازارهای مشتقه ارزهای دیجیتال توانسته‌اند ۶۱.۲ درصد از کل حجم معاملات را به خود اختصاص دهند و از این حیث رکورد خود را افزایش دهند. تا پیش از این، رکورد قبلی سهم این بازار از کل حجم معاملات متعلق به نوامبر ۲۰۲۰ (آبان) بود که ۵۷.۳ درصد از کل بازار را تشکیل می‌داد.
طبق این گزارش، رشد روز‌افزون حجم معاملات در بازارهای مشتقه صرافی‌ها، نشان می‌دهد که «در ماه ژانویه تمایل سرمایه‌گذاران به جبران ضررهای گذشته و انجام معاملات فصلی بیشتر شده و به معامله قراردادهای آتی و اختیار معامله ارز دیجیتال روی آورده‌‌اند». علی‌رغم افزایش سهم معاملات مشتقه، حجم معاملات مربوط به این بازارها همچنان کمتر از رکورد ۴.۹۶ تریلیون دلاری مه ۲۰۲۱ (اردیبهشت) است.
در ماه ژانویه (دی)، صرافی بایننس با حجم معاملات ۱.۵ تریلیون دلاری، ۵۱.۶ درصد از کل معاملات بازارهای مشتقه را در اختیار داشت و در رتبه اول بازار قرار گرفت. علاوه بر این، صرافی‌های اوکی اِکس (OKEx)، اف‌تی‌ایکس (FTX) و بای‌بیت (Bybit) نیز با حجم معاملات ۵۵۹، ۳۴۶ و ۲۱۹ میلیارد دلاری، به‌ترتیب در رتبه‌های دوم تا چهارم قرار گرفتند.
ماه گذشته، حجم معاملات روزانه در بازارهای مشتقه صرافی‌های ارز دیجیتال در ۲۱ ژانویه (۱ بهمن) به اوج خود رسید. این اوج ۱۸۱ میلیارد دلار بود که ۳.۴ درصد کمتر از اوج ۱۸۸ میلیارد دلاری ماه دسامبر (آذر) است.
با کاهش فعالیت در بازارهای آنی در ماه ژانویه (دی)، حجم معاملات صرافی‌های رده‌بالا و رده‌پایین هم به‌ترتیب ۲۱.۲ و ۶۶.۳ درصد کاهش یافت. در نمودار زیر می‌توانید این کاهش حجم را مشاهده کنید.
حجم ماهانه معاملات آنی صرافی‌های برتر
این گزارش همچنین اضافه می‌کند که صرافی‌های برتر اکنون ۹۰.۳ درصد از کل حجم معاملات آنی را به خود اختصاص داده‌اند. ضمن اینکه اوج روزانه حجم معاملات آنی در ماه ژانویه (دی) نسبت به ماه قبل ۴۷.۵ درصد کاهش یافته و به ۹۱.۱ میلیارد دلار رسیده است.
گزارش سایت کریپتوکامپیر نشان می‌دهد که با وجود کاهش حجم معاملات آنی و مشتقه، حجم قراردادهای اختیار معامله بیت کوین در بورس کالای شیکاگو، در ماه ژانویه (دی) ۲۸.۶ درصد افزایش یافته و به ۱,۸۸۲ قرارداد رسیده است.
چه مقدار از معاملات ارزهای دیجیتال در بازارهای مشتقه انجام می‌شود؟
داده‌های تازه نشان می‌دهند که ماه گذشته و هم‌زمان با سقوط قیمت‌ها، سهم بازارهای مشتقه از حجم کل معاملات ارزهای دیجیتال به اوج خود رسیده است. به‌عقیده کارشناسان، این تغییر رویه نشانه‌ای برای تلاش معامله‌گران در جهت جبران ضررهای قبلی است.
به گزارش کریپتو گلوب، در ماه ژانویه (دی) حجم معاملات ارزهای دیجیتال در بازارهای مشتقه به ۲.۸۶ تریلیون دلار رسید و همین مسئله باعث شد که سهم معاملات این بازارها از کل معاملات ارزهای دیجیتال، به بالاترین سطح تاریخ خود برسد. این در حالی است که حجم معاملات در بازارهای آنی ۳۰.۲ درصد کاهش یافته و به ۱.۸۱ تریلیون دلار رسیده است.
بازارهای مشتقه شامل معاملات قراردادهای آتی (Futures)، قراردادهای اختیار معامله (Options) و مارجین (Margin) در صرافی‌های ارز دیجیتال است.
مؤسسه کریپتو کامپیر (CryptoCompare) با ارزیابی عملکرد صرافی‌های ارز دیجیتال، به این موضوع پی برده است که در ماه ژانویه ۲۰۲۲ (دی)، بازارهای مشتقه ارزهای دیجیتال توانسته‌اند ۶۱.۲ درصد از کل حجم معاملات را به خود اختصاص دهند و از این حیث رکورد خود را افزایش دهند. تا پیش از این، رکورد قبلی سهم این بازار از کل حجم معاملات متعلق به نوامبر ۲۰۲۰ (آبان) بود که ۵۷.۳ درصد از کل بازار را تشکیل می‌داد.
طبق این گزارش، رشد روز‌افزون حجم معاملات در بازارهای مشتقه صرافی‌ها، نشان می‌دهد که «در ماه ژانویه تمایل سرمایه‌گذاران به جبران ضررهای گذشته و انجام معاملات فصلی بیشتر شده و به معامله قراردادهای آتی و اختیار معامله ارز دیجیتال بازار مشتقه ارز روی آورده‌‌اند». علی‌رغم افزایش سهم معاملات مشتقه، حجم معاملات مربوط به این بازارها همچنان کمتر از رکورد ۴.۹۶ تریلیون دلاری مه ۲۰۲۱ (اردیبهشت) است.
در ماه ژانویه (دی)، صرافی بایننس با حجم معاملات ۱.۵ تریلیون دلاری، ۵۱.۶ درصد بازار مشتقه ارز از کل معاملات بازارهای مشتقه را در اختیار داشت و در رتبه اول بازار قرار گرفت. علاوه بر این، صرافی‌های اوکی اِکس (OKEx)، اف‌تی‌ایکس (FTX) و بای‌بیت (Bybit) نیز با حجم معاملات ۵۵۹، ۳۴۶ و ۲۱۹ میلیارد دلاری، به‌ترتیب در رتبه‌های دوم تا چهارم قرار گرفتند.
ماه گذشته، حجم معاملات روزانه در بازارهای مشتقه صرافی‌های ارز دیجیتال در ۲۱ ژانویه (۱ بهمن) به اوج خود رسید. این اوج ۱۸۱ میلیارد دلار بود که ۳.۴ درصد کمتر از اوج ۱۸۸ میلیارد دلاری ماه دسامبر (آذر) است.
با کاهش فعالیت در بازارهای آنی در ماه ژانویه (دی)، حجم معاملات صرافی‌های رده‌بالا و رده‌پایین هم به‌ترتیب ۲۱.۲ و ۶۶.۳ درصد کاهش یافت. در نمودار زیر می‌توانید این کاهش حجم را مشاهده کنید.
حجم ماهانه معاملات آنی صرافی‌های برتر
این گزارش همچنین اضافه می‌کند که صرافی‌های برتر اکنون ۹۰.۳ درصد از کل حجم معاملات آنی را به خود اختصاص داده‌اند. ضمن اینکه اوج روزانه حجم معاملات آنی در ماه ژانویه (دی) نسبت به ماه قبل ۴۷.۵ درصد کاهش یافته و به ۹۱.۱ میلیارد دلار رسیده است.
گزارش سایت کریپتوکامپیر نشان می‌دهد که با وجود کاهش حجم معاملات آنی و مشتقه، حجم قراردادهای اختیار معامله بیت کوین در بورس کالای شیکاگو، در ماه ژانویه (دی) ۲۸.۶ درصد افزایش یافته و به ۱,۸۸۲ قرارداد رسیده است.
بازار ارز با بازار مشتقات ارزی متعادل می‌شود
مدیرعامل بورس کالا گفت: بازار مشتقه ارزی صرفا یک ابزار نیست و یک راهکار به شمار می‌رود که با استفاده از آن می‌توان التهابات را کنترل کرد تا در نهایت بازار ارز متعادل شود.
به گزارش ایبِنا، حامد سلطانی نژاد در گفتگو با دوماهنامه تازه‌های اقتصاد درباره وضعیت بازارهای مشتقه در دنیا و حجم معاملات آنها گفت: بر اساس آخرین آمارهای موجود، بازارهای بازار مشتقه ارز بازار مشتقه ارز مشتقه در چند دههٔ اخیر پیشرفت چشمگیری داشته‌اند. در بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۹میلادی. ، حجم معاملات قراردادهای مشتقه در سراسر جهان نزدیک به ۶۰۰ تریلیون دلار بود که بسیار بالاتر از تولید ناخالص داخلی آمریکا به‌عنوان بزرگترین اقتصاد جهان بود.
مدیر عامل بورس کالا افزود: از سویی دیگر بر اساس اطلاعات ارائه‌شده از سوی بانک تسویه‌حساب‌های بین‌المللی، در ابتدای سال ۲۰۰۰، بیش از ۹۰ درصد از ۴۵۰ کمپانی در دنیا از ابزارهای مشتقه برای مدیریت ریسک نرخ بهره استفاده کردند. بازارهای مشتقه در بازار مشتقه ارز وضعیت فعلی دنیا ازجمله کنترل‌گرهایی است که می‌تواند در تعادل‌بخشی‌ها کمک کند و در سویی دیگر با سرعت درحال رشد است.
وی با اشاره به تفاوت میان قراردادهای مشتقه، اوراق قرضه و سهام اظهار داشت: درحال حاضر، ابزارها و قراردادهای مشتقه در بازارهای بورسی و خارج از بورس رشد بسیار یا سازمان‌یافته داشته است. این ابزارها از طریق سازوکار به‌اشتراک‌گذاری ریسک، فرصت‌های سرمایه‌گذاری با بازده بالقوهٔ بالاتر از آنچه در بازار اوراق قرضه و سهام وجود دارد، ارائه می‌دهند. محصولات مشتقه ابزارهای مالی هستند که قیمت آن به سایر متغیرهای اساسی مانند قیمت سهام و شاخص‌ها، نرخ بهره، نرخ ارز، قیمت کالاها و… وابسته است
سلطانی‌نژاد خاطر نشان کرد: در حقیقت ابزارهای مشتقه ابزارهای مالی مرتبط با دارایی پایه‌اند و ابزار مفیدی برای پوشش ریسک نوسانات قیمت در محیط‌های ناپایدار به‌شمار می‌آیند و هر روز درحال کسب جایگاه‌های تازه‌تری در بازارهای مالی دنیا در کشورهای متفاوت است.
مدیر عامل بورس کالا در خصوص تاثیرات ناشی از بازار مشتقه در کشورها، گفت: مطالعات اخیر و بررسی آمارها نشان می‌دهد این بازار در کشورهای دنیا که عملیاتی شده، بازتاب‌های متنوعی داشته است؛ به‌طوری که تأثیرات و پیامدهای بازارهای مشتقه در یک اقتصاد می‌تواند به‌طور توسعه‌یافته‌ای متفاوت باشد. بسیاری از محققان بر سازوکارهای به‌اشتراک‌گذاری ریسک تمرکز می‌کنند و ابزارهایی را برای شرکت‌ها به‌منظور مقابله با شرایط شکل‌گرفته و احتمالی و همچنین دستیابی به اطلاعات تکمیلی در بازارهای مالی فراهم می‌آورند.
وی ادامه داد: در هر صورت، بازارهای مشتقه در دهه‌های گذشته رشد چشمگیری داشته‌اند، اگرچه سود حاصل از بازارهای مشتقه می‌تواند بسیار بزرگتر باشد. البته، ابزارهای مشتقه ممکن است در دستیابی به تخصیص کارآمد ریسک در کل اقتصاد نیز کمک کنند. همچنین، در ایجاد بازار برای ارائهٔ فرصت‌های جدید برای سرمایه‌گذاران مفیدند. علاوه‌براین، مشتقات اطلاعات را به بازارهای مالی ارائه می‌دهند و بنابراین نقش مهمی در کاهش نوسانات آینده در بازارهای مالی جهانی ایفا می‌کنند.
سلطانی نژاد با بیان این که مشتقات به تخصیص ریسک میان سرمایه گذاران و بنگاه‌ها کمک می‌کند، گفت: این یک واقعیت است که کنترل نوسان‌ها یکی از مهم‌ترین کارکردهای این بازار است و به‌صورت بنیادی مشتقات به تخصیص ریسک بین سرمایه‌گذاران و بنگاه‌ها کمک می‌کنند و می‌توانند هزینه‌های تنوع‌بخشی به پورتفوی را کاهش دهند. علاوه‌براین، قیمت ابزارهای مشتقه ممکن است اطلاعاتی را برای معامله‌گران آشکار کند که می‌تواند به ایجاد بازارهای مالی پایدارتر کمک کند.
مدیرعامل بورس کالا با اشاره به تحقیقات انجام شده در این بخش خاطر نشان کرد:در تحقیقی، رابطه‌ای بین بازارهای مشتقه و رشد اقتصادی پیدا کردند که نشان می‌داد اگر نقدینگی کافی در بازار نقدی پایه وجود داشته باشد، می‌توان معاملهٔ ابزارهای مشتقه را حفظ کرد. در سویی دیگر، شواهد تجربی ارائه‌شده در این تحقیق نشان می‌دهد بازارهای مشتقه ممکن است تأثیرات عمده‌ای در رشد اقتصادی داشته باشند. تلاش‌های بیشتر برای توسعهٔ بازارهای مشتقه به تقویت فعالیت اقتصادی کمک می‌کند، بنابراین رفاه جامعه را بهبود می‌بخشد و این ابزارها از طریق انتقال ریسک می‌توانند نقش مهمی در رشد اقتصادی ایفا کنند که مهم‌ترین آن کنترل نوسان‌ها است.
وی در خصوص راهکارهای بازار مشتقه برای معاملات غیر شفاف اظهار داشت: ذات این بازار از بین‌بردن شکاف‌های عمیق بین بازار نقد و بازار آتی است و به همین دلیل گسترش بازارهای مشتقه باید هدفی اصلی برای سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران برای ترویج رشد اقتصادی و رفاه باشد؛ بر همین اساس، اجرای تمام اقدامات قانونی لازم برای ازبین‌بردن معاملات غیرشفاف با محصولاتی از مشتقات خاص لازم است تا اقتصاد جهانی را به مسیر پایدار رشد اقتصادی قوی و متعادل تبدیل کند و این امر رخ نخواهد داد مگر اینکه به این باور برسیم که بازار مشتقه یک راه است و فقط ابزاری ساده بازار مشتقه ارز نیست.
سلطانی نژاد درباره راه اندازی بازار مشتقه ارزی به منظور کنترل التهابات، گفت: اساساً، راه‌اندازی بازارهای مشتقه می‌تواند التهابات را کنترل کند، زیرا بخشی از بازار نقد به‌سمت بازار مشتقه کشیده می‌شود، به این‌صورت که سازوکارهای این بازار به‌صورت استاندارد و خودنظام‌یافته سعی می‌کند قسمتی از بازار را جدا کند و به‌سمت بازار مشتقه بکشاند و در واقع بخش التهابی بازار به‌سمت بازار مشتقه منتقل می‌شود و با این سازوکار وضعیت در شرایط کنترل‌شده‌ای قرار می‌گیرد و بر همین اساس درحال حاضر و در بورس کالا، در شرایطی که فعلاً درخواستی از سوی نهادهای بالادستی اعلام نشده، همهٔ زیرساخت‌های بازار مشتقهٔ ارزی در بازار سرمایه آماده شده است.
ابزار مشتقه چیست؟
جهانی شدن بازارهای مالی منجر به رشد بسیار زیاد حجم و تنوع معاملات شده است و مشتقات مالی عناصر اساسی این رشد بودند. ابزار مشتقه نقش مفید و مهمی در پوشش و مدیریت ریسک سرمایه گذاری در بورس دارند، اما خطرات زیادی برای ثبات بازارهای مالی و در نتیجه کل اقتصاد به وجود می آورند. از مشتقات برای محافظت و حدس زدن ریسک مرتبط با تجارت و امور مالی استفاده می شود. در این راستا، ابزار مشتقه به تقسیم ریسک بین افراد و گروه های مختلف در اقتصاد کمک می کنند. سرمایه گذاران همچنین می توانند از ابزار مشتقه برای گمانه زنی و انجام فعالیت های آربیتراژی استفاده کنند. در واقع، افرادی که از این مکانیسم استفاده می کنند، بازرگانانی هستند که می خواهند در بازار موقعیتی کسب کنند؛ آن ها شرط بندی می کنند که قیمت دارایی یا کالای اساسی در طول مدت قرارداد در یک جهت خاص حرکت می کند.
ابزار مشتقه چیست؟
مشتق محصولی است که ارزش آن از ارزش یک یا چند متغیر اساسی (دارایی اساسی، شاخص یا نرخ مرجع)، به روشی قراردادی حاصل می شود. دارایی اساسی می تواند حقوق صاحبان سهام، کالا و یا هر دارایی دیگر باشد.
تعریف صندوق بین المللی پول از ابزارهای مشتقه
ابزارهای مالی که به یک مکانیسم مالی خاص یا شاخص یا کالایی مرتبط هستند و از طریق آن ها ریسک های مالی خاص در بازارهای مختلف معامله شوند، ابزار مشتقه گفته می شود؛ در واقع، ارزش یک مشتق مالی از قیمت یک کالای اساسی مانند دارایی یا شاخص ناشی می شود و برخلاف اوراق قرضه، هیچ اصلی پیش پرداخت نمی شود و درآمد سرمایه ای نیز به آن تعلق نمی گیرد.
محصولات و خدمات بازار مشتقات
از طریق بازار مشتقات می توان کالاها و خدمات بسیار زیادی را معامله کرد؛ به عنوان مثال، در موضوع حمل و نقل، قراردادی تحت عنوان قرارداد رو به جلو وجود دارد که در واقع سفارشی بین دو نهاد است، جایی که تسویه حساب در یک تاریخ خاص در آینده با قیمت از قبل توافق شده انجام می شود.
معاملات آتی نوع دیگری از ابزار مشتقه هستند که طی آن، توافقی بین دو طرف برای خرید یا فروش دارایی در زمان معینی در آینده با قیمت معین انجام می شود. در واقع قراردادهای آتی انواع خاصی از قراردادهای پیش رو هستند. به عنوان مثال، در معاملات آتی زعفران که در بورس کالا انجام می شود، براساس یک قرارداد، 2 طرف معامله (خریدار و فروشنده) متعهد می شوند که در یک تاریخ معین و با قیمت مشخص شده در قرارداد، معامله زعفران را با یکدیگر انجام دهند.
از دیدگاهی دیگر نیز می توان به این موضوع نگاه کرد؛ به این معنا که مشتقات قراردادهای مالی هستند که برای قرار گرفتن در معرض قیمت بازار در برابر تغییرات کالای اساسی، دارایی یا رویدادهای مختلف طراحی شده اند.
نوآوری مشتقات و تجارت آن ها در بازارهای مالی از اهمیت بالایی برخوردار است و اجازه می دهد نهادهای تجاری در این محیط جدید در اقتصاد جهانی سازگار شوند. ابزارهای مشتق با کاهش خطرات بازار مرتبط با نوسان قیمت، نرخ بهره و نرخ ارز، معاملات تجاری و مالی را متعادل می کنند. در نتیجه سودآوری بالا در زمینه تجارت جدید و مدیریت ریسک در حوزه معاملات مشتقه، شرکت کنندگان اصلی موسسات بزرگ مالی و غیر مالی در نقش محافظ، دلالان و داوران هستند. با استفاده از ابزارهای مشتق، ما می توانیم آربیتراژ قیمت، پوشش و حدس و گمان، مدیریت ریسک و حفاظت بر روی تغییرات قیمت را برای سودآوری شناسایی کنیم.
جهانی شدن جریان های سرمایه گذاری، رشد معاملات در بازار مشتقات مالی، گشایش بازارهای جدید پیش رو، توسعه بازار فرابورس، معرفی انواع جدید مشتقات مالی و تدوین استراتژی های جدید مشتقات را تقویت می کند. در حال حاضر، مشتقات دسته مهمی از ابزارهای مالی هستند که در بازارهای مالی و تجاری امروز مهم هستند. آن ها انواع مختلفی از حفاظت از خطر را ارائه می دهند و استراتژی های نوآورانه سرمایه گذاری را مجاز می دانند.
شرایط سوددهی بازار مشتقات
برای ارائه حداکثر سود به کاربران و اقتصاد خود، بازار مشتقات باید سه شرط لازم را داشته باشد:
- تجارت و تسویه حساب مشتقات باید ایمن باشد.
- بازار باید نوآورانه باشد.
- بازار باید کارآمد باشد.
لازم به ذکر است که مشارکت کنندگان در بازار، سیاست گذاران و تنظیم کننده ها باید از ارائه دهندگان بازار مشتقات برای اطمینان از این پیش نیازها حمایت کنند.
حجم معاملات بازار مشتقات
برخی از تحلیلگران، بازار مشتقات را بیش از 10 برابر کل تولید ناخالص داخلی جهان تخمین می زنند. دلیل گسترده بودن بازار مشتقات به خاطر این موضوع است که تقریباً در هر نوع دارایی، سرمایه گذاری مشتقات متعددی از جمله سهام، کالاها، اوراق قرضه و ارز خارجی موجود است.
استفاده از ابزارهای مشتقه در بحران های اقتصادی
در حال حاضر در یک موضوع اتفاق نظر وجود دارد که نوآوری مالی تأثیر مثبتی بر سیستم مالی دارد. با این حال، هر زمان که یک بحران مالی به وجود می آید، بحث در مورد نوآوری مالی بار دیگر روی میز است، که اغلب بر مزایا و خطرات مشتقات تمرکز دارد.
خطرات بازار مشتقه
رشد معاملات مشتقه و ارتباطات بین نهادهای مالی بزرگ در سراسر جهان باعث نگرانی در مورد یکپارچگی سیستم مالی جهانی شده است. به عنوان مثال، مشتقات اجازه می دهد تا اهرم اضافی در سیستم مالی ایجاد شود و در مواقع تلاطم مالی، این اهرم می تواند بحران نقدینگی را تسریع کند، حرکت های بازار را بزرگتر کرده و پیش فرض ها را افزایش دهد. این نگرانی های سیستمی موجب ایجاد مقررات جدید، رویه های جدید و افشای جدید برای افزایش شفافیت شده است. به عنوان مثال، رشد صندوق های تامینی که از مشتقات سنگین استفاده می کنند توجه تنظیم کننده ها را به خود جلب کرده است.
مفهوم ابزار مشتقه
در ادبیات، در مورد مشتقات مالی مطالب زیادی نوشته شده است. ادبیات اخیر در مورد خطرات مشتقات، بیشتر مربوط به خطرات سیستمی است. چندین مطالعه نشان می دهد که پیچیدگی این بازار به دلیل افزایش عدم اطمینان، وقوع مکرر خسارات شدید و در نهایت احتمال بیشتر بحران جهانی است.
کاربرد ابزار مشتقات
مشتقات دسته مهمی از ابزارهای مالی هستند که در بازارهای مالی و تجاری امروز مهم هستند. آن ها انواع مختلفی از حفاظت از خطر را ارائه می دهند و استراتژی های نوآورانه سرمایه گذاری را مجاز می دانند. در 30 سال گذشته، مشتقات به طور فزاینده ای در امور مالی اهمیت یافته اند.
بازارهای مشتقات نهادهای موفقی هستند؛ چراکه بازارهای مالی را کارآمدتر می کنند. این موضوع به طور کلی به این معنی است که استقراض و وام می تواند با هزینه کمتری نسبت به آنچه که در موارد دیگر دیده می شود، رخ دهد؛ زیرا مشتقات هزینه های معامله را کاهش می دهند.
در واقع بازار مشتقات، بازاری است که در آن اوراق مشتقه مانند قرار داد آتی معامله می شود، به ویژه این که دو طرف قرارداد باید متعهد شوند که در تاریخ ذکر شده، به تعهدات خود عمل کنند.
بخش اصلی و سازنده ابزار مشتقه
یک ابزار مشتقه از بخش های مختلفی تشکیل شده است و تاثیرگذاری آن به موارد مختلفی بستگی دارد:
- طراحی محصول
- منطق اقتصادی برای تأمین نیازها
- بازار نقدی
- موقعیت بلند و کوتاه
- قیمت های تعیین شده در بازار
- نرخ بهره / نرخ ارز
- پایداری سیستم
- و.
بررسی سالانه بازار مشتقه ارز حجم مبادلات مشتقات
حجم مبادلات مشتقات در جهان، رشد قوی در معاملات آتی و اختیارات در مبادلات بازارهای چین، هند، کره، سنگاپور و سایر مناطق آسیا را نشان می دهد. یکی دیگر از موضوعات مهم در سال 2015، افزایش معاملات آتی کالا و اختیارات کالا بود که طی چند سال گذشته با سرعت بیشتری بیش از هر بخش دیگری از ابزار مشتقه در فهرست جهانی رشد کرده است.
ماهیت مشتقات
ابزار مشتقه همانطور که از اسم آن مشخص است، از ارزش دارایی اساسی گرفته شده و از این رو برای محافظت در برابر افزایش یا سقوط ارزش دارایی اساسی استفاده می شود.
نکته: از آنجا که مشتقات اساسا براساس ارزش یک دارایی معامله می شوند، هرگونه سقوط نامتناسب در ارزش دارایی مذکور، باعث سقوط مشتقات طراحی شده می شود.
محیط نظارتی ابزار مشتقه
به منظور به حداقل رساندن خطرهای سیستماتیک و ایجاد بازاری با عملکرد مناسب، باید از ایمنی و یکپارچگی اطمینان حاصل شود. به همین ترتیب، طرحی که به طور موثر ریسک سیستماتیک در بازار مشتقات را کاهش می دهد، بازار مشتقه ارز باید شامل دستورالعمل های زیر باشد:
- حداکثر استفاده از معاملات مشتقات در بازارهای سازمان یافته باید کاملا مشخص باشد.
- وثیقه گرفتن از هر 2 طرف معامله (خریدار و فروشنده) در زمانیکه ابزار مشتقه در معرض تدوین است.
- ثبت اجباری موقعیت های خطر باز و استانداردهای مختلف برای کلیه قراردادهای مشتقه
جمع بندی
بازار مشتقات در سال های اخیر به سرعت رشد کرده است؛ زیرا مزایای استفاده از مشتقات، مانند کاهش موثر خطر و انتقال خطر، اهمیت بیشتری یافته است. بازار مشتقات در جهان بسیار بزرگ است و وقتیکه از نظر دارایی های اساسی اندازه گیری می شود، بسیار بزرگتر از بازار سهام است. ارزش دارایی های اساسی معاملات مشتقات معوق چندین برابر تولید ناخالص داخلی جهان است. در رقابت برای تجارت، هر دو بورس مشتقات و ارائه دهندگان فرابورس، که تا حد زیادی بزرگترین بخش بازار را تشکیل می دهند، با نوآوری مداوم در محصول و فناوری به رشد آن سرعت بخشیده اند. آماری که برای دو بازار جمع می شود دقیقاً قابل مقایسه نیستند، واضح است که بازار خارج از بورس بسیار بزرگتر از بازار مبادله شده است.
بازار مشتقات در جهان، اخیرا توجه بیشتری را در پس زمینه بحران مالی، پرونده های کلاهبرداری و ناکامی برخی از فعالان بازار جلب کرده است. بازارهای مشتقات در جهان به دلیل نقش آن ها در بحران اعتباری که از سال 2007 آغاز شد، مورد انتقادات زیادی قرار گرفته اند. محصولات مشتق از پرتفوی وام های خطرناک در ایالات متحده با استفاده از روشی موسوم به اوراق بهادار ایجاد شده اند. بسیاری از محصولاتی که ایجاد شدند با کاهش قیمت خانه ها بی ارزش شدند. موسسات مالی و سرمایه گذاران در سرتاسر جهان مبلغ زیادی را از دست دادند و جهان در بدترین رکود اقتصادی که برای بسیاری از نسل ها عجیب بود، فرو رفت.
بازار مشتقات تحت یک رژیم نظارتی موثر با موفقیت توسعه یافته است. هر سه شرط لازم برای عملکرد مناسب بازار ایمنی، کارایی و نوآوری برآورده شده است. اگرچه دیگر نیازی به تغییرات ساختاری در چارچوبی نیست که امروه سهامداران و سرمایه گذاران تحت آن فعالیت می کنند، اما بهبودها امکان پذیر است. به ویژه در بخش فرابورس، افزایش بهره وری عملیاتی، شفافیت بازار و افزایش ریسک طرف مقابل باعث می شود که ابزار مشتقه حتی در ایران نیز عملکرد موثری داشته باشد.
دیدگاه شما