انواع کاربرگ های حسابداری و نحوه تهیه هرکدام
زمانی که اطلاعات حسابداری جمعآوری میشوند، اگر بهصورت دقیق و صحیح دستهبندی و ثبت نشوند احتمال بروز خطا در صورتهای مالی بیشتر میشود. امروزه در تمامی شرکتها و سازمانها حسابدارها قبل از بستن حسابها و تهیه صورتهای مالی ابتدا اصلاحات و اطلاعات مربوطه را در فرمی بهصورت پیشنویس وارد میکنند تا از صحت اطلاعات و کار خود مطمئن شوند. کاربرگ حسابداری نامی است که به این فرمهای پیشنویس داده شده است. از آنجایی که این کاربرگها برای همه کسبوکارهای کوچک و بزرگ کاربردی هستند و با استفاده از آنها حسابدار میتواند از دقت و بهروز بودن اطلاعاتش اطمینان حاصل کند، در این مقاله به تعریف و توضیح آن پرداختهایم.
کاربرگ حسابداری چیست؟
کاربرگ در واقع یک فرم پیشنویس است. این فرم شامل چندین ستون است که تعداد آنها باتوجهبه نیاز شرکت تعیین میشود و اطلاعات حسابداری در این ستونها قرار میگیرند. هر یک از این ستونها دربردارنده نام حسابها، تراز آزمایشی، اصلاحات، تراز آزمایشی اصلاحشده، سود و زیان، ترازنامه است. کاربرگ جایگزین صورتهای مالی نیست و از مدارک رسمی حسابداری محسوب نمیشود، بلکه نوعی چرکنویس است که ابزار کار حسابداران برای بررسی مغایرتها و اشتباهات احتمالی در صورتهای مالی بهوسیله تطبیق دادهها با مدارک و مستندات محسوب میشود. کاربرگها را به طور معمول با مداد مینویسند تا هر اشتباهی پیش از تهیه صورتهای مالی پایان دوره در آن اصلاح شود.
نحوه تهیه کاربرگ حسابداری
کاربرگها در اواخر دوره حسابداری تهیه میشوند و یکی از مهمترین مراحل کار با کاربرگ، آشنایی با مراحل تهیه آن است. در کاربرگ حسابداری لیستی از حسابها، ماندهحسابها، تنظیمات مرتبط با هر حساب و ترازنامه تنظیمشده برای حساب درج میشود. به طور معمول کاربرگها بهصورت دستی پر میشوند. در زیر عنوان هر ستون، زیر عنوانهای بدهکار و بستانکار درج میشود که پس از ورود اطلاعات حسابها، از آنها برای آزمون درستی محاسبات عملکرد مالی استفاده میشود. در ادامه توضیحاتی درمورد ستونهای کاربرگ حسابداری ارائه میدهیم:
- نام حساب: در ستون اول لیستی از حسابها نوشته میشود. این لیست به ترتیب داراییها، بدهیها، حقوق صاحبان سهام، درآمد و هزینهها را شامل میشود.
- تراز آزمایشی: در بخش تراز آزمایشی موجودی حسابها در دفتر کل به ستونهای بدهکار و بستانکار منتقل میشوند. هدف از ستون تراز آزمایشی اثبات برابر بودن جمع ستونهای بدهکار و بستانکار است.
- اصلاحات: ستون اصلاحات برای انجام اصلاحات ثبت دفاتر استفاده میشود. ثبتهای اصلاحی به همان ترتیبی که در دفتر روزنامه ثبت میشوند در ستون اصلاحات درج میشوند. در این ستون نیز جمع ستونهای بدهکار و بستانکار باید با هم برابر باشند.
- تراز آزمایشی اصلاحشده: ارقام مندرج در ستونهای تراز آزمایشی و اصلاحات بهصورت افقی با یکدیگر جمع میشوند و در ستون تراز آزمایشی اصلاحشده درج میشوند. باتوجهبه مثبت و یا منفی شدن حاصل جمع، این عدد در ستون بدهکار و یا بستانکار قرار میگیرد. جمع تمامی ماندهحسابهای این ستون نیز در زیر آن یادداشت میشود.
- سود و زیان: این ستون مخصوص بهدستآوردن سود و زیاد حساب است. در قسمت بدهکار جمع ماندهحسابهای هزینهها و در قسمت بستانکار جمع ماندهحسابهای درآمدها از ستون تراز اصلاحشده قرار میگیرد. اگر مقدار بستانکارها بیشتر از بدهکارها باشد یعنی شرکت دارای سود است و اگر برعکس باشد یعنی شرکت زیان کرده است. در سطر آخر جمع این ارقام حسابها نوشته میشود و با تفریق دو عدد بدهکار و بستانکار از هم میزان سود یا زیان کلی شرکت مشخص میشود که این عدد در سطر سود خالص یادداشت میشود.
- ترازنامه: آخرین ستون کاربرگ مربوط به اقلام ترازنامه است. در این ستون اطلاعات مربوط به داراییها و برداشتها در قسمت بدهکار ترازنامه و بدهیها و سرمایه در قسمت بستانکار قرار میگیرد. در زیر هر ستون نیز مجموع برداشت و دارایی ثبت میشود.
در پایان، باید مطمئن شد که همه ماندهحسابها از تراز آزمایشی اصلاحشده به ستونهای سود و زیان و ترازنامه داده شدهاند. سپس ستونهای سود و زیان و ترازنامه با هم جمع میشوند و با جمع جبری بدهکار و بستانکارها سود و زیان کلی به دست میآید. اگر در ستون سود و زیان جمع بدهکارها بیشتر از بستانکارها بود، به عبارتی هزینهها بیشتر از درآمدها بود، یعنی شرکت زیانده بوده و اگر جمع بستانکارها بیشتر از بدهکارها بود یعنی شرکت سودده بوده است. در نهایت جمع ستونهای بدهکار و بستانکار ثبت میشود و اگر باهم برابر بودند برای تأیید درستی زیر آنها خط کشیده میشود.
سیستم حسابداری شرکتی سپیدار همکاران سیستم
سیستم حسابداری سپیدار به شما کمک می کند تا با بستن خودکار حساب های سود و زیان و صدور سند اختتامیه و افتتاحیه، عملیات پایان سال مالی را به راحتی و به سادگی انجام دهید.
این سیستم به شما کمک میکند که
- درج انواع کدینگ پیش فرض بازرگانی، تولیدی، خدماتی و پیمانکاری
- ثبت دفاتر قانونی به ساده ترین روش ممکن
- عملیات پر حجم پایان سال مالی به شکل خودکار
- گزارش گردش حساب و مانده حساب در تمامی سطوح، به تفکیک دلخواه
- پیوست ضمائم به اسناد حسابداری
- تبدیل ارزهای مختلف به ارز پایه در عملیات تجاری و صدور سند تسعیر ارز
- اطلاع از ویرایش یا حذف اسناد حسابداری از طریق پیامک
کاربرگ حسابداری در اکسل
اکسل از نرمافزارهای پایه برای حسابداری است و آشنایی با ساخت کاربرگ حسابداری در اکسل برای همه حسابداران ضروری است. برای تهیه کاربرگ حسابداری در اکسل درآمدها و هزینهها باید بهصورت روزانه در جدولی ثبت شوند. در فایل اکسل باید ابتدا نام شرکت و سال مالی در بالا درج شود و ستونها نیز بهنحویکه در قسمت قبل گفته شد تهیه شوند. در هر ستون برابر بودن بدهکار و بستانکار به منزله درست بودن محاسبات عملکرد مالی است. در پایان هر ستون باید یک تابع جمع قرار داده شود و تمام ستونها با هم لینک شوند بهطوریکه تغییر در هر سلول بتواند نتایج را تغییر دهد.
انواع کاربرگهای حسابداری
کاربرگهای حسابداری انواع مختلفی دارند که در زیر به شرح آنها میپردازیم:
- کاربرگ حسابداری عمومی: از کاربرگ حسابداری عمومی برای برنامهریزی امور حسابداری استفاده میشود. این کاربرگ در نمونههای مختلفی همچون کاربرگ برنامهریزی حسابداری، پرسشنامه کنترلگرهای داخلی، قرارداد حسابرسی، بودجه زمانی و یادداشت نکتهها طراحی شده است.
- کاربرگ حسابداری نهایی: این کاربرگ که کاربرگ تراز آزمایشی نیز نامیده میشود درواقع جدولی است که مانده سال جاری و مانده سال پیش از حسابهای دفتر کل و ستونهای اصلاح پیشنهادی و تقسیم کردن طبقهبندی در آن درج میشود. همه این اقلام در کاربرگ نهایی هم درج میشوند. تمام کاربرگهای پرونده مالی، توسط کاربرگ حسابداری نهایی، کنترل و خلاصه میشوند.
- کاربرگ حسابداری اصلی: این کاربرگ مانند کاربرگ حسابداری نهایی از جمله سرفصلهای عمده صورتهای مالی است و کاربرد آن در ترکیب هر گروه از حسابهای مشابه دفتر کل است. جمع هر یک از این کاربرگها به کاربرگ نهایی انتقال پیدا میکند و نشاندهنده وجوه نقد، مانده موجودی حسابهای بانکی، موجودی صندوق و موجودی تنخواهگردان است.
- کاربرگ اصلاحات پیشنهادی: این کاربرگ برای متعادلسازی طبقهبندی طراحی شده است و نوعی پیشنویس محسوب میشود. با استفاده از این کاربرگ میتوان اشتباهات و تخلفهای بااهمیت در صورتهای مالی را اصلاح کرد. این اصلاحات فقط برای ارائه صورت مالی مؤثر است و در دفتر صاحبکار ثبت نمیشود.
- کاربرگ حسابداری تفصیلی: کاربرگ تفصیلی یک کاربرگ فوری است که جزئیات یک حساب دارایی یا بدهی را نشان میدهد.
- کاربرگ تجزیه و تحلیل: از این کاربرگ برای حسابرسی حسابهای کم گردش، مانند اموال و تجهیزات، ادوات و ماشینآلات، بدهیهای بلندمدت و حقوق صاحبان سرمایه استفاده میشود. با استفاده از این کاربرگ حسابدار میتواند خلاصه تغییرات یک دوره از یک دفتر کل را به دست آورد.
- کاربرگ محاسباتی: با کاربرگ محاسباتی میتوان اطلاعات مربوط به حسابهای شرکت را با مدارک حسابداری مطابقت داد. درواقع برای راستیآزمایی برخی دادههای خاص مانند اسناد مرتبط با استهلاک داراییها، مالیات حقوق و درآمد، محاسبه حق بیمه سهم کارفرما، بررسی ذخیره مزایای پایان خدمت کارمنان و سود سهام، حسابدار روی این کاربرگ محاسبات را انجام میدهد.
- کاربرگ صورت مغایرت: این کاربرگ در بررسی مغایرتها و تضادها در حسابها کاربرد دارد. تطبیق ماندهحسابهای دریافتی با تأییدیههای دریافتی از مشتری و بررسی مبالغ ثبتشده در حسابها با اسناد شرکت و یافتن مغایرتها در هرکدام توسط حسابدار از موارد استفاده این کاربرگ است. در رسیدگی حسابهای دریافتی، حسابهای پرداختی، موجودی نقد و موجودی کالا نیز از این کاربرگ استفاده میشود.
کاربرگ حسابرسی چیست؟
کاربرگ حسابرسی حلقه ارتباطی بین مدارک حسابداری صاحبکار و گزارش حسابرس است. درواقع کاربرگ حسابرسی پس از مشاهده صورتهای مالی تهیه میشود. این کاربرگ توسط حسابرس برای نشاندادن مراحل حسابرسی سازمان برای نشاندادن راههای حاصل شدن نتایج بهدستآمده تهیه میشود. این کاربرگها دربردارنده همه اطلاعات مربوط به اظهارنظر درباره مطلوبیت ارائه صورتهای مالی صاحبکار است و میتواند بهصورت ثبت اطلاعات روی کاغذ، فیلم، ضبط الکترونیکی و یا ابزارهای دیگر باشد .
کاربرگ حسابداری و کاربرگ حسابرسی ابزارهای جداگانهای در محاسبات مالی ترازنامه تسعیر ارز چیست هستند و هریک به هدف خاصی تهیه میشوند. کاربرگ حسابداری برای کاهش خطا در محاسبات توسط حسابداران در پایان دوره مالی تهیه میشود، درحالیکه از کاربرگ حسابرسی زمانی استفاده میشود که حسابرس بخواهد مراحل حسابرسی سازمان را به حالت مکتوب در آورد و آن را به مدیر ارائه کند.
کاربرگ حسابرسی داخلی و کاربرگ حسابرسی مستقل
حسابرس داخلی کاربرگها را جهت مصارف داخلی شرکت و جلوگیری از انحرافات و اشتباهات در امور مالی تنظیم میکند. حسابرس مستقل کار حسابرس داخلی را بررسی و آزمون میکند و برای این کار ممکن است از کاربرگهای حسابرس داخلی نیز کمک بگیرد. خروجی کاربرگ حسابرس مستقل به حسابرس داخلی و مدیران ارائه میشود و بر اساس استانداردهای حسابرسی، حسابرس داخلی نمیتواند جایگزین حسابرس مستقل باشد.
برای ساده کردن مسیر تهیه صورتهای مالی توصیه میشود از کاربرگهای حسابداری استفاده شود. این کار احتمال بروز خطا در محاسبات را کاهش میدهد و دقت محاسبات را افزایش میدهد. در این مقاله تلاش کردیم نمای کلی از کاربرگ حسابداری، انواع و طرز تهیه آن را برای شما شرح دهیم.
با کمک نرمافزارهای حسابداری و مالیاتی جدید، نگران محاسبات مختلف نباشید
در نهایت، پیشنهاد میکنیم که با خرید نرم افزار حسابداری شرکتی و فروشگاهی سپیدار سیستم، خیال خود را بابت انجام امور مالی کسبوکارتان راحت کنید. این نرمافزارها با محیط جذاب و کاربری بسیار آسانی که دارند، مدیریت امور مالیاتی شما را نیز بهطور هوشمندانهای برعهده میگیرند.
شماره تلفن ۰۲۱۸۱۰۲۲۰۰۰ پل ارتباطی شما با مجموعه سپیدار است. همکاران ما مشتاقانه آماده ارائه مشاوره و پاسخگویی به سؤالها و نظرهای ارزشمندتان خواهند بود. همچنین، از شما عزیزان دعوت میکنیم که تجربیات خود را در این حوزه بهصورت کامنت در زیر این مقاله با ما در میان بگذارید.
سؤالات متداول
- آیا کاربرگ حسابداری از مدارک رسمی حسابداری است؟
کاربرگ جایگزین صورتهای مالی نیست و از مدارک رسمی حسابداری محسوب نمیشود، بلکه نوعی چرکنویس است که ابزار کار حسابداران برای بررسی مغایرتها و اشتباهات احتمالی در صورتهای مالی بهوسیله تطبیق دادهها با مدارک و مستندات محسوب میشود.
- سود و زیان شرکت چگونه تعیین میشود؟
ستونهای سود و زیان و ترازنامه با هم جمع میشوند و با جمع جبری بدهکار و بستانکارها سود و زیان کلی به دست میآید. اگر در ستون سود و زیان جمع بدهکارها بیشتر از بستانکارها بود، به عبارتی هزینهها بیشتر از درآمدها بود، یعنی شرکت زیانده بوده و اگر جمع بستانکارها بیشتر از بدهکارها بود یعنی شرکت سودده بوده است.
- تفاوت کاربرگ حسابرسی و کاربرگ حسابداری چیست؟
کاربرگ حسابداری و کاربرگ حسابرسی ابزارهای جداگانهای در محاسبات مالی هستند و هریک به هدف خاصی تهیه میشوند. کاربرگ حسابداری برای کاهش خطا در محاسبات توسط حسابداران در پایان دوره مالی تهیه میشود، درحالیکه از کاربرگ حسابرسی زمانی استفاده میشود که حسابرس بخواهد مراحل حسابرسی سازمان را به حالت مکتوب در آورد و آن را به مدیر ارائه کند.
نرخ تسعیر ارز بانکها اعلام شد
بانک مرکزی نرخ تسعیر ارز برای ذخایر بانکها را به ازای هر دلار ۱۵ هزار و ۹۰۰ تومان تعیین کرد.
به گزارش تجارتنیوز، هیات عامل بانک مرکزی مصوب کرد: نرخ تسعیر اقلام پولی داراییها و بدهیهای ارزی بانکها و موسسات اعتباری غیر بانکی برای گزارشگری مالی پایان سال مالی ۱۳۹۹ به منظور اعمال در دفاتر بانکها و موسسات اعتباری غیر بانکی و تهیه صورت مالی برای هر یورو ۱۹ هزار تومان و برای هر دلار امریکا ۱۵ هزار ۹۰۰ تومان تعیین شد. برای سایر اسعار نیز بر مبنای نرخ برابری آن به یورو در پایان اسفند ۹۹ تعیین شود. با این حساب بانکها ذخایر خود را بر مبنای قیمت دلار ۱۵ هزار و ۹۰۰ تومان تسعیر کنند. مطابق مصوبه هیات عامل بانک مرکزی قیمت یورو نیز ۱۹ هزار تومان تعیین شده است.
تسعیر ارزی در واقع نوعی تجدید ارزیابی در داراییهای ارزی است. بدین صورت که ارزش ریالی داراییهای ارزی با نرخهای جدید محاسبه میشود؛ برخی سهامداران انتظار این را دارند که تغییر نرخ سود مضاعفی را عاید بانکها و شزکتهای صادرات محور کند. با وجود این، تاثیر مثبت تسعیر ارزی در سمت چپ ترازنامه و حقوق صاحبان سهام و در نتیجه تقویت کفایت سرمایه بانک نمایان میشود. پیش از این بانک مرکزی نرخ تسعیر ارزی برای گزارشگری مالی را مبلغ ۱۲ هزار ۹۰۰ تومان برای هر یورو و ۱۱ هزار تومان برای هر دلار تعیین کرده بود.
فعالان بازار سهام با اشاره به فاصله نرخ تسعیر ارز تعیین شده از سوی بانک مرکزی با واقعیت خواهان اصلاح این نرخ بودند زیرا تاکید داشتند نرخ تعیین شده موجب فاصله گرفتن صورتهای مالی بانکها از واقعیت میشود.
عبدالناصر همتی در پاسخ به درخواست فعالان بازار سرمایه برای اصلاح نرخ تسعیر داراییهای ارزی بانکها، تاکید کرد: داراییهای ارزی بانکها، عمدتا مطالبات از بنگاهها هستند و بخشی ترازنامه تسعیر ارز چیست از آنهم به دلیل تحریمها مسدودند. وصول مطالبات ارزی بعضا معوق، در نرخهای فعلی ارز در بازار، مشکلات خودش را دارد.
او همچنین تصریح کرده که تسعیر مطالبات ارزی بانکها در نرخ بالاتر، شناسایی درآمد موهومی بیشتر و سود بی کیفیت و لذا، ارائه عملکرد غیرواقعی و پرداخت مالیات نقدی است.
رئیس کل بانک مرکزی تاکید کرد برای موثر واقع شدن اصلاح نرخ تسعیر ارز در قیمت سهام بانکها، اعطای معافیت مالیات سود ناشی از تسعیر، تازمان نقد شدن آنها ضروری است.
اما چند روز قبل در قالب بسته ۳+۷ که در ستاد هماهنگی اقتصادی دولت و نشست تیم اقتصادی دولت با رئیس مجلس بانک مرکزی موافقت کرد در این نرخ بازنگری کند.
انواع صورت های مالی شرکت ها - ترازنامه، سود و زیان و جریان وجوه نقد
بازار سرمایه، بازاری مناسب سرمایهگذاری میباشد که وجود شفافیت بالا همواره یکی از مزیتهای این بازار به شمار میرود. این شفافیت به دو طریق محقق میگردد:
1- نظارت سازمان بورس اوراق بهادار بر معاملات و عملکرد شرکتهای پذیرفته شده در بورس
2- قوانین و دستورالعملهای لازم جهت ورود به بورس اوراق بهادار که شرکتها مستلزم به رعایت آن میباشند. یکی از این دستورالعملها، ارائه صورت های مالی و حسابداری در پایان هر دوره مالی میباشد. این گزارشها در سایت کدال منتشر میگردند تا در دسترس عموم قرار گیرند. در ادامه شما را با انواع صورت های مالی آشنا میکنیم. از این طریق میتوانید عملکرد شرکتها را بررسی نمایید.
تعریف صورت مالی
به گزارشهایی که شرکتها در پایان دورههای مالی منتشر مینمایند، صورت مالی گفته میشود. این گزارشات، وضعیت و گردش مالی، میزان دارایی و بدهیهای شرکت را در بردارد که باید مطابق با اصول و استانداردهای حسابداری باشد. اطلاعات ثبت شده در این گزارشات، برگرفته از دادههای مالی میباشد که توسط امور مالی هر شرکت ثبت و توسط موسسات حسابداری تنظیم میگردد. از آنجایی که صورتهای مالی بیانگر عملکرد و وضعیت دقیق شرکت میباشند از اهمیت بسیاری برخوردارند. تحلیلگران و صاحبان سهام هر شرکت با بررسی این صورتها، از ریسک سرمایه خود میکاهند؛ زیرا در صورت مشاهده عملکرد نامطلوب شرکت، سرمایه خود را خارج مینمایند.
دوره های مالی
شرکتها موظفند حداقل یکبار در سال، گزارشات مالی خود را در قالب صورت های مالی ارائه دهند. برخی از شرکتها در فواصل زمانی کوتاهتری اقدام به ارائه صورت مالی مینمایند. شرکتها میتوانند در دورههای سه ماهه، شش ماهه و یا نه ماهه نیز گزارشات مالی خود را ارائه دهند.
انواع صورت های مالی
گزارشات مالی در انواع مختلفی تهیه میگردند که هریک بیانگر قسمت مشخصی از عملکرد شرکت میباشد. ترازنامه، گزارش سود و زیان (و سود و زیان جامع) شرکت و جریان وجوه نقد، انواع این صورتها میباشند. در ادامه به شرح هر یک میپردازیم.
1- ترازنامه (صورت مالی بیان کننده میزان بدهی و دارایی)
ترازنامه، نوعی صورت مالی است که حاوی اطلاعات مهمی از جمله دارایی شرکت میباشد. از این رو، میتوان گفت که ترازنامه، مهمترین صورت مالی شرکت است. اطلاعاتی از قبیل: میزان دارایی نقدی و غیرنقدی، میزان بدهیها و میزان دارایی صاحبان سرمایه شرکت، همگی در ترازنامه ذکر میگردد. مجموع سرمایه و بدهیهای هر شرکت، میزان دارایی را مشخص مینماید. به این فرمول، معادله حسابداری میگویند.
(دارایی = بدهی + سرمایه)
انواع دارایی شرکتها
هر شرکت، دارای مقداری سرمایه نقدی و غیرنقدی میباشد که در مجموع، سرمایه شرکت را تشکیل میدهند. سرمایه نقدی همان میزان وجه نقد موجود در حساب شرکت است. میزان بدهی افراد به شرکت که از طریق چک و … تسویه و در نهایت به حساب شرکت واریز میگردد نیز جزء دارایی نقدی محسوب میشود.
ملک، ساختمان، ماشین آلات و … از جمله داراییهای فیزیکی محسوب میگردند که به آنها سرمایه غیرنقدی میگویند.
فرم استاندارد ترازنامه
در ستون راست جدول ترازنامه، دارایی (ثابت و جاری) شرکت و در انتهای آن مجموع این داراییها ثبت میگردد. در ستون چپ ترازنامه، اطلاعات بدهیها و حقوق صاحبان سرمایه شرکت و در انتها نیز مجموع این هزینهها ثبت میگردد. با کسر این مقادیر از میزان دارایی شرکت، میزان سرمایه شرکت بدست میآید. تصویر زیر نمونهای از ترازنامه میباشد.
2- صورت مالی سود و زیان
گزارش سود و زیان شرکت، نوعی صورت مالی است که نمایی از عملکرد شرکت را در اختیار مدیران و سهامداران قرار میدهد. در این نوع ترازنامه تسعیر ارز چیست صورت مالی ، کلیه درآمدها و هزینههای شرکت ثبت میگردد. این اطلاعات شامل درآمدهای عملیاتی شرکت، هزینههای تولید، مالیات، بهره وامهای دریافتی و کلیه هزینههای پرداختی و غیره میباشد که همگی در یک ستون قرار میگیرند. این صورت در نهایت میزان سود خالص و سود ناخالص شرکت را مشخص میسازد که در تصمیمگیری ذینفعان شرکت بسیار موثر است. از این رو گزارش سود و زیان نام گرفته است.
تعاریف اصطلاحات پرکاربرد در صورت سود و زیان شرکت
هزینههای مستقیم: به هزینه های مرتبط با تولید کالا گفته میشود. به عنوان مثال، برای تهیه کاغذ، هزینه خرید چوب یکی از هزینههای مستقیم میباشد.
هزینههای غیرمستقیم: به هزینههایی که مستقیماً به کالا مربوط نمیشوند اما در فرآیند ساخت کالا الزامی هستند گفته میشود. به عنوان مثال حقوق، کارکنان کارخانه تولید کاغذ و یا هزینه تعمیر و نگهداری استهلاک ماشینآلات، از این قبیل هزینهها میباشند.
درآمد و هزینه عملیاتی: به درآمد حاصل از فعالیت اصلی ترازنامه تسعیر ارز چیست شرکت، درآمد عملیاتی و به میزان هزینههای صورت گرفته بابت این مقدار درآمد، هزینه عملیاتی گفته میشود که اعم از هزینههای مستقیم و غیر مستقیم میباشد.
سود عملیاتی: به میزان درآمد شرکت پس از کسر هزینههای مستقیم و غیرمستقیم، درآمد عملیاتی گفته میشود. در واقع، میتوان گفت به میزان درآمد پس از کسر هزینه ها به جز مالیات و بهره، سود عملیاتی میگویند.
(هزینههای مستقیم و غیرمستقیم - درآمد عملیاتی = سود عملیاتی)
سود ناخالص: به میزان درآمد شرکت (حاصل از فروش کالا و خدمات) پس از کسر هزینههای تولید، سود ناخالص گفته میشود. (هزینههای مربوط به تولید - درآمد شرکت = سود ناخالص)
سود خالص: به میزان درآمد شرکت پس از کسر کل هزینههای سازمان اعم از هزینههای تولید، مالیات، بهره وام و حقوق کارکنان، سود خالص گفته میشود.
تفاوت سود خالص و ناخالص
این دو مقدار در گزارش سود و زیان شرکت ذکر میگردند. از این رو، درک مفهوم و تفاوت این دو برای هر تحلیلگر الزامی است.
- در سود ناخالص، تنها هزینههای مستقیم از درآمد کسر میگردد که نشانگر میزان کارآمدی شرکت در چرخه تولید میباشد؛ در حالی که در سود خالص کلیه هزینهها (مستقیم و غیرمستقیم) از درآمد سازمان کسر میگردد. سود خالص، بیانگر میزان سودآوری شرکت است و ممکن است این عدد گاهی منفی شود که نشان دهنده زیانده بودن شرکت میباشد.
- هدف از محاسبه سود ناخالص، مشاهده تاثیر هزینههای تولید بر میزان سود شرکت میباشد. هدف از محاسبه سود خالص نیز مشاهده عملکرد کلی شرکت در یک دوره مالی خاص میباشد.
- سود ناخالص نشان دهنده وضعیت سوددهی شرکت نیست؛ از این رو در تصمیمات آینده شرکت قابل اتکا نمیباشد. در حالی که در سود خالص، کلیه هزینهها کسر شده و میتوان در جهت پیشبرد و گسترش شرکت از آن بهره برد.
فرم استاندارد صورت سود و زیان
در نمونه بالا ابتدا میزان درآمد فروش (عملیاتی) ثبت شده است که با کسر میزان برگشت از فروش و تخفیفات، فروش خالص حاصل میشود. پس از کسر بهای تمام شده کالای فروش رفته از مقدار فروش خالص، میزان سود ناخالص بدست میآید. سپس با مشخص نمودن میزان هزینههای غیرمستقیم مانند هزینههای توزیع و فروش، اداری، عمومی و کسر از سود ناخالص، میزان سود یا زیان عملیاتی مشخص میگردد. در صورت مثبت (منفی) بودن، این مقدار سود (زیان) عملیاتی را نشان میدهد. در نهایت با کسر میزان هزینههای مالی و غیر عملیاتی مانند مالیات بر درآمد و سایر هزینهها، سود یا زیان خالص بدست میآید. این مقدار نیز با توجه به مثبت و یا منفی بودن، نشان دهنده سود یا زیان خالص شرکت میباشد.
هرکدام از این پارامترها (سود ناخالص، سود عملیاتی ، سود خالص) نشانگر عملکردهای مختلف شرکت میباشند که افراد با مشاهده و تحلیل آنها میتوانند نسبت به سرمایهگذاری و یا خروج سرمایه خود تصمیمگیری نمایند.
3- صورت مالی جریان وجوه نقد
صورت جریان وجوه نقد شرکت نیز یکی از صورتهای مالی اساسی شرکت میباشد. اطلاعات ثبت شده در این صورت، در پنج قسمت مجزا قرار میگیرند که نشان میدهد که میزان وجه ورودی و خروجی شرکت چه میزان بوده و این مقادیر در چه محلی نهادینه شده است. به عنوان مثال، ممکن است سود خالص ثبت شده در گزارش سود و زیان، به صورت نقد در حساب شرکت موجود نباشد و این میزان در محلی سرمایهگذاری شده باشد. این گزارش، اطلاعاتی از این قبیل را در اختیار افراد قرار میدهد.
برداشتها از صورت جریان وجوه نقد
جریان نقدی مثبت، نشان دهنده افزایش ورود نقدینگی به شرکت میباشد. شرکتها میتوانند این میزان را به تسویه بدهی، پرداخت به سهامداران و یا سرمایهگذاری در داخل و یا خارج از شرکت اختصاص دهند.
نقدشوندگی شرکتها بسیار با اهمیت است. ممکن است حتی شرکتهای سودده با نقدشوندگی ضعیف به دلیل بلوکه بودن دارایی شرکت و یا سرمایهگذاری بیش از حد، متحمل شکست شوند. از این رو، وجود نقدینگی لازم به جهت تسویه بدهیهای کوتاه مدت الزامی و حیاتی است.
مقدار بالای نقدینگی آزاد شرکتها نشان دهنده این است که شرکت تا چه حد میتواند برای گسترش شرکت هزینه کرده و به سهامداران پرداختی داشته باشد.
5 سرفصل در گزارش جریان وجوه نقد شرکت
صورت گردش وجوه از پنج قسمت مجزا تشکیل میشود. این قسمتها شامل فعالیتهای عملیاتی، سرمایهگذاری و تامین مالی در سه بخش مجزا و همچنین مالیات بر درآمد شرکت، بازده سرمایهگذاریها و تامین مالی در دو بخش دیگر قرار میگیرند. در ادامه به شرح هر قسمت به ترتیب ذکر شده در گزارش مربوطه خواهیم پرداخت.
فعالیت های عملیاتی
بخشی از گزارش جریان وجوه نقد شرکت، به فعالیتهای عملیاتی شرکت اختصاص دارد. میزان وجه حاصل شده از فعالیتهای تجاری شرکت و نحوه مصرف این وجوه همراه با توضیحات مطرح گردیده است.
بازده سرمایه گذاری ها و تامین مالی
در این قسمت از صورت جریان وجوه نقد، میزان وجوه و سود پرداختی بابت تامین مالی و سود دریافتی از محل سرمایهگذاریهای بلندمدت و کوتاه مدت درج میگردد. این موارد میزان اثربخش بودن سرمایهگذاریهای شرکت و همچنین چشم اندازی از آینده را در اختیار افراد قرار میدهد.
مالیات بر درآمد
هر شرکت با توجه به میزان درآمد خود، موظف به پرداخت مالیات میباشد. مبلغ واریزی بابت مالیات در قسمتی مجزا از صورت جریان وجوه شرکت ثبت میگردد. میزان مالیات پرداختی میتواند در تصمیم گیری ذینفعان موثر باشد. قرار گرفتن این بخش در قسمتی مجزا مطابق استانداردهای حسابداری ایران میباشد.
فعالیت های سرمایه گذاری
گزارش این قسمت، به میزان ورودی و خروجی وجه نقد از سرمایهگذاریهای شرکت اشاره دارد. به عنوان نمونه، هرگونه خرید و فروش منابع سرمایهگذاری شرکت، مانند: ملک، کارخانه ، ابزار و . در این قسمت ثبت میگردد. جریان نقدی مثبت نشان دهنده عملکرد مثبت یک شرکت میباشد، اما لزوما تمامی شرکتها با جریان وجوه نقد منفی زیانده نمیباشند. ممکن است شرکتی با میزان جریان وجوه نقد منفی، سرمایهگذاری بلند مدت هوشمندانه صورت داده باشد که در آینده منجر به عملکرد ویژه گردد. با بررسی این قسمت، میتوان به این مهم پی برد.
فعالیت های تامین مالی
در قسمت فعالیتهای تامین مالی، نحوه جذب نقدینگی مورد نیاز شرکت و همچنین بازپرداخت این وجه به سرمایهگذاران ثبت میگردد. به عنوان نمونه، با مشاهده این قسمت از گزارش جریان وجوه نقد، میتوان متوجه شد شرکت در چه فواصلی، از کجا و چه مقدار سرمایه جذب مینماید. همچنین مواردی مانند: پرداخت سود نقدی، دریافت وام، فروش و یا انتشار اوراق بیشتر از فعالیتهای تامین مالی محسوب میشوند.
4- صورت مالی سود و زیان جامع
صورت سود و زیان عادی، قادر به نمایش تمامی اطلاعات نمیباشد؛ از این رو، صورت سود و زیان جامع تهیه میگردد که شامل اطلاعات حقوق سرمایهگذاران است. برای تهیه این صورت نیاز به اطلاعات جدید نیست. از جمعآوری دادهها از ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد، میتوان صورت سود و زیان جامع را تهیه نمود.
تعریف مفاهیم کاربردی در صورت سود و زیان جامع
درآمد تحقق نیافته: شرکتها در آغاز هر دوره، میزان درآمد، هزینه و سود خود تا پایان دوره مالی را تخمین میزنند. در پایان دوره، میزان سود، هزینه و فروش خالص در صورت سود و زیان ذکر میگردد. به تفاوت میزان پیشبینی شده برای این مقادیر با مقادیر واقعی آنها، میزان درآمد و سود تحقق نیافته گفته میشود که در صورت سود و زیان جامع ذکر میگردد. این میزان به دلیل تغییر ارزش داراییها و یا برخی بدهیها صورت میگیرد.
سود تسعیر ارز: برخی از فعالیتهای شرکت مانند معاملات خارجی، نیاز به تسعیر ارز دارد. (تسعیر= تبدیل ارز، بها تعیین کردن). این تبدیل ارز بر وضعیت مالی شرکت تاثیر میگذارد از این رو، در صورت سود و زیان جامع شرکت ذکر میگردد.
زیان تحقق نیافته: برخی از پروژهها، سودآوری نداشته و تنها شرکت را متحمل هزینه اضافی مینمایند. با شناسایی و توقف اینگونه از پروژهها، از هزینه اضافی و ضرر شرکت جلوگیری می شود؛ به این مقادیر، زیان تحقق نیافته گفته میشود که از به هدر رفتن سود شرکت جلوگیری مینماید.
تعدیلات سنواتی: به اشتباهات و تغییرات در رویه حسابداری، تعدیلات سنواتی گفته میشود. این مقادیر در صورت سود و زیان جامع آورده میشود. به طور نمونه شیوه حسابداری یک شرکت در سال 1399 تغییر کرده است؛ برای جلوگیری از ایجاد خطا حسابهای قبلی تعدیل میگردند. گاهی ممکن است در ارقام اشتباهی صورت گیرد که این مورد نیز در قسمت تعدیلات ثبت میگردد. نکته قابل توجه این است که برای هر اصلاح وجود سند الزامیست.
نمونه استاندارد صورت سود و زیان جامع
سخن آخر
در بورس، معمولا حباب قیمتی وجود دارد که قیمت معامله شده در بازار با ارزش ذاتی سهام متفاوت است. تحلیلگران بنیادی سعی دارند از این حباب قیمتی اطلاع یافته و سود کسب نمایند؛ به طوری که سهمها را با قیمتی کمتر از ارزش ذاتی خریداری کرده و با قیمتی بالاتر از ارزش ذاتی به فروش برسانند. این امر با مطالعه و بررسی دقیق صورت های مالی شرکتها امکانپذیر است. در این صورتها اطلاعات مهمی نهفته است که با مشاهده و بررسی این اطلاعات میتوان از آینده مالی و قیمت ذاتی سهام شرکت مطلع شد.
انواع صورت های مالی شرکت ها - ترازنامه، سود و زیان و جریان وجوه نقد
بازار سرمایه، بازاری مناسب سرمایهگذاری میباشد که وجود شفافیت بالا همواره یکی از مزیتهای این بازار به شمار میرود. این شفافیت به دو طریق محقق میگردد:
1- نظارت سازمان بورس اوراق بهادار بر معاملات و عملکرد شرکتهای پذیرفته شده در بورس
2- قوانین و دستورالعملهای لازم جهت ورود به بورس اوراق بهادار که شرکتها مستلزم به رعایت آن میباشند. یکی از این دستورالعملها، ارائه صورت های مالی و حسابداری در پایان هر دوره مالی میباشد. این گزارشها در سایت کدال منتشر میگردند تا در دسترس عموم قرار گیرند. در ادامه شما را با انواع صورت های مالی آشنا میکنیم. از این طریق میتوانید عملکرد شرکتها را بررسی نمایید.
تعریف صورت مالی
به گزارشهایی که شرکتها در پایان دورههای مالی منتشر مینمایند، صورت مالی گفته میشود. این گزارشات، وضعیت و گردش مالی، میزان دارایی و بدهیهای شرکت را در بردارد که باید مطابق با اصول و استانداردهای حسابداری باشد. اطلاعات ثبت شده در این گزارشات، برگرفته از دادههای مالی میباشد که توسط امور مالی هر شرکت ثبت و توسط موسسات حسابداری تنظیم میگردد. از آنجایی که صورتهای مالی بیانگر عملکرد و وضعیت دقیق شرکت میباشند از اهمیت بسیاری برخوردارند. تحلیلگران و صاحبان سهام هر شرکت با بررسی این صورتها، از ریسک سرمایه خود میکاهند؛ زیرا در صورت مشاهده عملکرد نامطلوب شرکت، سرمایه خود را خارج مینمایند.
دوره های مالی
شرکتها موظفند حداقل یکبار در سال، گزارشات مالی خود را در قالب صورت های مالی ارائه دهند. برخی از شرکتها در فواصل زمانی کوتاهتری اقدام به ارائه صورت مالی مینمایند. شرکتها میتوانند در دورههای سه ماهه، شش ماهه و یا نه ماهه نیز گزارشات مالی خود را ارائه دهند.
انواع صورت های مالی
گزارشات مالی در انواع مختلفی تهیه میگردند که هریک بیانگر قسمت مشخصی از عملکرد شرکت میباشد. ترازنامه، گزارش سود و زیان (و سود و زیان جامع) شرکت و جریان وجوه نقد، انواع این صورتها میباشند. در ادامه به شرح هر یک میپردازیم.
1- ترازنامه (صورت مالی بیان کننده میزان بدهی و دارایی)
ترازنامه، نوعی صورت مالی است که حاوی اطلاعات مهمی از جمله دارایی شرکت میباشد. از این رو، میتوان گفت که ترازنامه، مهمترین صورت مالی شرکت است. اطلاعاتی از قبیل: میزان دارایی نقدی و غیرنقدی، میزان بدهیها و میزان دارایی صاحبان سرمایه شرکت، همگی در ترازنامه ذکر میگردد. مجموع سرمایه و بدهیهای هر شرکت، میزان دارایی را مشخص مینماید. به این فرمول، معادله حسابداری میگویند.
(دارایی = بدهی + سرمایه)
انواع دارایی شرکتها
هر شرکت، دارای مقداری سرمایه نقدی و غیرنقدی میباشد که در مجموع، سرمایه شرکت را تشکیل میدهند. سرمایه نقدی همان میزان وجه نقد موجود در حساب شرکت است. میزان بدهی افراد به شرکت که از طریق چک و … تسویه و در نهایت به حساب شرکت واریز میگردد نیز جزء دارایی نقدی محسوب میشود.
ملک، ساختمان، ماشین آلات و … از جمله داراییهای فیزیکی محسوب میگردند که به آنها سرمایه غیرنقدی میگویند.
فرم استاندارد ترازنامه
در ستون راست جدول ترازنامه، دارایی (ثابت و جاری) شرکت و در انتهای آن مجموع این داراییها ثبت میگردد. در ستون چپ ترازنامه، اطلاعات بدهیها و حقوق صاحبان سرمایه شرکت و در انتها نیز مجموع این هزینهها ثبت میگردد. با کسر این مقادیر از میزان دارایی شرکت، میزان سرمایه شرکت بدست میآید. تصویر زیر نمونهای از ترازنامه میباشد.
2- صورت مالی سود و زیان
گزارش سود و زیان شرکت، نوعی صورت مالی است که نمایی از عملکرد شرکت را در اختیار مدیران و سهامداران قرار میدهد. در این نوع صورت مالی ، کلیه درآمدها و هزینههای شرکت ثبت میگردد. این اطلاعات شامل درآمدهای عملیاتی شرکت، هزینههای تولید، مالیات، بهره وامهای دریافتی و کلیه هزینههای پرداختی و غیره میباشد که همگی در یک ستون قرار میگیرند. این صورت در نهایت میزان سود خالص و سود ناخالص شرکت را مشخص میسازد که در تصمیمگیری ذینفعان شرکت بسیار موثر است. از این رو گزارش سود و زیان نام گرفته است.
تعاریف اصطلاحات پرکاربرد در صورت سود و زیان شرکت
هزینههای مستقیم: به هزینه های مرتبط با تولید کالا گفته میشود. به عنوان مثال، برای تهیه کاغذ، هزینه خرید چوب یکی از هزینههای مستقیم میباشد.
هزینههای غیرمستقیم: به هزینههایی که مستقیماً به کالا مربوط نمیشوند اما در فرآیند ساخت کالا الزامی هستند گفته میشود. به عنوان مثال حقوق، کارکنان کارخانه تولید کاغذ و یا هزینه تعمیر و نگهداری استهلاک ماشینآلات، از این قبیل هزینهها میباشند.
درآمد و هزینه عملیاتی: به درآمد حاصل از فعالیت اصلی شرکت، درآمد عملیاتی و به میزان هزینههای صورت گرفته بابت این مقدار درآمد، هزینه عملیاتی گفته میشود که اعم از هزینههای مستقیم و غیر مستقیم میباشد.
سود عملیاتی: به میزان درآمد شرکت پس از کسر هزینههای مستقیم و غیرمستقیم، درآمد عملیاتی گفته میشود. در واقع، میتوان گفت به میزان درآمد پس از کسر هزینه ها به جز مالیات و بهره، سود عملیاتی میگویند.
(هزینههای مستقیم و غیرمستقیم - درآمد عملیاتی = سود عملیاتی)
سود ناخالص: به میزان درآمد شرکت (حاصل از فروش کالا و خدمات) پس از کسر هزینههای تولید، سود ناخالص گفته میشود. (هزینههای مربوط به تولید - درآمد شرکت = سود ناخالص)
سود خالص: به میزان درآمد شرکت پس از کسر کل هزینههای سازمان اعم از هزینههای تولید، مالیات، بهره وام و حقوق کارکنان، سود خالص گفته میشود.
تفاوت سود خالص و ناخالص
این دو مقدار در گزارش سود و زیان شرکت ذکر میگردند. از این رو، درک مفهوم و تفاوت این دو برای هر تحلیلگر الزامی است.
- در سود ناخالص، تنها هزینههای مستقیم از درآمد کسر میگردد که نشانگر میزان کارآمدی شرکت در چرخه تولید میباشد؛ در حالی که در سود خالص کلیه هزینهها (مستقیم و غیرمستقیم) از درآمد سازمان کسر میگردد. سود خالص، بیانگر میزان سودآوری شرکت است و ممکن است این عدد گاهی منفی شود که نشان دهنده زیانده بودن شرکت میباشد.
- هدف از محاسبه سود ناخالص، مشاهده تاثیر هزینههای تولید بر میزان سود شرکت میباشد. هدف از محاسبه سود خالص نیز مشاهده عملکرد کلی شرکت در یک دوره مالی خاص میباشد.
- سود ناخالص نشان دهنده وضعیت سوددهی شرکت نیست؛ از این رو در تصمیمات آینده شرکت قابل اتکا نمیباشد. در حالی که در سود خالص، کلیه هزینهها کسر شده و میتوان در جهت پیشبرد و گسترش شرکت از آن بهره برد.
فرم استاندارد صورت سود و زیان
در نمونه بالا ابتدا میزان درآمد فروش (عملیاتی) ثبت شده است که با کسر میزان برگشت از فروش و تخفیفات، فروش خالص حاصل میشود. پس از کسر بهای تمام شده کالای فروش رفته از مقدار فروش خالص، میزان سود ناخالص بدست میآید. سپس با مشخص نمودن میزان هزینههای غیرمستقیم مانند هزینههای توزیع و فروش، اداری، عمومی و کسر از سود ناخالص، میزان سود یا زیان عملیاتی مشخص میگردد. در صورت مثبت (منفی) بودن، این مقدار سود (زیان) عملیاتی را نشان میدهد. در نهایت با کسر میزان هزینههای مالی و غیر عملیاتی مانند مالیات بر درآمد و سایر هزینهها، سود یا زیان خالص بدست میآید. این مقدار نیز با توجه به مثبت و یا منفی بودن، نشان دهنده سود یا زیان خالص شرکت میباشد.
هرکدام از این پارامترها (سود ناخالص، سود عملیاتی ، سود خالص) نشانگر عملکردهای مختلف شرکت میباشند که افراد با مشاهده و تحلیل آنها میتوانند نسبت به سرمایهگذاری و یا خروج سرمایه خود تصمیمگیری نمایند.
3- صورت مالی جریان وجوه نقد
صورت جریان وجوه نقد شرکت نیز یکی از صورتهای مالی اساسی شرکت میباشد. اطلاعات ثبت شده در این صورت، در پنج قسمت مجزا قرار میگیرند که نشان میدهد که میزان وجه ورودی و خروجی شرکت چه میزان بوده و این مقادیر در چه محلی نهادینه شده است. به عنوان مثال، ممکن است سود خالص ثبت شده در گزارش سود و زیان، به صورت نقد در حساب شرکت موجود نباشد و این میزان در محلی سرمایهگذاری شده باشد. این گزارش، اطلاعاتی از این قبیل را در اختیار افراد قرار میدهد.
برداشتها از صورت جریان وجوه نقد
جریان نقدی مثبت، نشان دهنده افزایش ورود نقدینگی به شرکت میباشد. شرکتها میتوانند این میزان را به تسویه بدهی، پرداخت به سهامداران و یا سرمایهگذاری در داخل و یا خارج از شرکت اختصاص دهند.
نقدشوندگی شرکتها بسیار با اهمیت است. ممکن است حتی شرکتهای سودده با نقدشوندگی ضعیف به دلیل بلوکه بودن دارایی شرکت و یا سرمایهگذاری بیش از حد، متحمل شکست شوند. از این رو، وجود نقدینگی لازم به جهت تسویه بدهیهای کوتاه مدت الزامی و حیاتی است.
مقدار بالای نقدینگی آزاد شرکتها نشان دهنده این است که شرکت تا چه حد میتواند برای گسترش شرکت هزینه کرده و به سهامداران پرداختی داشته باشد.
5 سرفصل در گزارش جریان وجوه نقد شرکت
صورت گردش وجوه از پنج قسمت مجزا تشکیل میشود. این قسمتها شامل فعالیتهای عملیاتی، سرمایهگذاری و تامین مالی در سه بخش مجزا و همچنین مالیات بر درآمد شرکت، بازده سرمایهگذاریها و تامین مالی در دو بخش دیگر قرار میگیرند. در ادامه به شرح هر قسمت به ترتیب ذکر شده در گزارش مربوطه خواهیم پرداخت.
فعالیت های عملیاتی
بخشی از گزارش جریان وجوه نقد شرکت، به فعالیتهای عملیاتی شرکت اختصاص دارد. میزان وجه حاصل شده از فعالیتهای تجاری شرکت و نحوه مصرف این وجوه همراه با توضیحات مطرح گردیده است.
بازده سرمایه گذاری ها و تامین مالی
در این قسمت از صورت جریان وجوه نقد، میزان وجوه و سود پرداختی بابت تامین مالی و سود دریافتی از محل سرمایهگذاریهای بلندمدت و کوتاه مدت درج میگردد. این موارد میزان اثربخش بودن سرمایهگذاریهای شرکت و همچنین چشم اندازی از آینده را در اختیار افراد قرار میدهد.
مالیات بر درآمد
هر شرکت با توجه به میزان درآمد خود، موظف به پرداخت مالیات میباشد. مبلغ واریزی بابت مالیات در قسمتی مجزا از صورت جریان وجوه شرکت ثبت میگردد. میزان مالیات پرداختی میتواند در تصمیم گیری ذینفعان موثر باشد. قرار گرفتن این بخش در قسمتی مجزا مطابق استانداردهای حسابداری ایران میباشد.
فعالیت های سرمایه گذاری
گزارش این قسمت، به میزان ورودی و خروجی وجه نقد از سرمایهگذاریهای شرکت اشاره دارد. به عنوان نمونه، هرگونه خرید و فروش منابع سرمایهگذاری شرکت، مانند: ملک، کارخانه ، ابزار و . در این قسمت ثبت میگردد. جریان نقدی مثبت نشان دهنده عملکرد مثبت یک شرکت میباشد، اما لزوما تمامی شرکتها با جریان وجوه نقد منفی زیانده نمیباشند. ممکن است شرکتی با میزان جریان وجوه نقد منفی، سرمایهگذاری بلند مدت هوشمندانه صورت داده باشد که در آینده منجر به عملکرد ویژه گردد. با بررسی این قسمت، میتوان به این مهم پی برد.
فعالیت های تامین مالی
در قسمت فعالیتهای تامین مالی، نحوه جذب نقدینگی مورد نیاز شرکت و همچنین بازپرداخت این وجه به سرمایهگذاران ثبت میگردد. به عنوان نمونه، با مشاهده این قسمت از گزارش جریان وجوه نقد، میتوان متوجه شد شرکت در چه فواصلی، از کجا و چه مقدار سرمایه جذب مینماید. همچنین مواردی مانند: پرداخت سود نقدی، دریافت وام، فروش و یا انتشار اوراق بیشتر از فعالیتهای تامین مالی محسوب میشوند.
4- صورت مالی سود و زیان جامع
صورت سود و زیان عادی، قادر به نمایش تمامی اطلاعات نمیباشد؛ از این رو، صورت سود و زیان جامع تهیه میگردد که شامل اطلاعات حقوق سرمایهگذاران است. برای تهیه این صورت نیاز به اطلاعات جدید نیست. از جمعآوری دادهها از ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد، میتوان صورت سود و زیان جامع را تهیه نمود.
تعریف مفاهیم کاربردی در صورت سود و زیان جامع
درآمد تحقق نیافته: شرکتها در آغاز هر دوره، میزان درآمد، هزینه و سود خود تا پایان دوره مالی را تخمین میزنند. در پایان دوره، میزان سود، هزینه و فروش خالص در صورت سود و زیان ذکر میگردد. به تفاوت میزان پیشبینی شده برای این مقادیر با مقادیر واقعی آنها، میزان درآمد و سود تحقق نیافته گفته میشود که در صورت سود و زیان جامع ذکر میگردد. این میزان به دلیل تغییر ارزش داراییها و یا برخی بدهیها صورت میگیرد.
سود تسعیر ارز: برخی از فعالیتهای شرکت مانند معاملات خارجی، نیاز به تسعیر ارز دارد. (تسعیر= تبدیل ارز، بها تعیین کردن). این تبدیل ارز بر وضعیت مالی شرکت تاثیر میگذارد از این رو، در صورت سود و زیان جامع شرکت ذکر میگردد.
زیان تحقق نیافته: برخی از پروژهها، سودآوری نداشته و تنها شرکت را متحمل هزینه اضافی مینمایند. با شناسایی و توقف اینگونه از پروژهها، از هزینه اضافی و ضرر شرکت جلوگیری می شود؛ به این مقادیر، زیان تحقق نیافته گفته میشود که از به هدر رفتن سود شرکت جلوگیری مینماید.
تعدیلات سنواتی: به اشتباهات و تغییرات در رویه حسابداری، تعدیلات سنواتی گفته میشود. این مقادیر در صورت سود و زیان جامع آورده میشود. به طور نمونه شیوه حسابداری یک شرکت در سال 1399 تغییر کرده است؛ برای جلوگیری از ایجاد خطا حسابهای قبلی تعدیل میگردند. گاهی ممکن است در ارقام اشتباهی صورت گیرد که این ترازنامه تسعیر ارز چیست مورد نیز در قسمت تعدیلات ثبت میگردد. نکته قابل توجه این است که برای هر اصلاح وجود سند الزامیست.
نمونه استاندارد صورت سود و زیان جامع
سخن آخر
در بورس، معمولا حباب قیمتی وجود دارد که قیمت معامله شده در بازار با ارزش ذاتی سهام متفاوت است. تحلیلگران بنیادی سعی دارند از این حباب قیمتی اطلاع یافته و سود کسب نمایند؛ به طوری که سهمها را با قیمتی کمتر از ارزش ذاتی خریداری کرده و با قیمتی بالاتر از ارزش ذاتی به فروش برسانند. این امر با مطالعه و بررسی دقیق صورت های مالی شرکتها امکانپذیر است. در این صورتها اطلاعات مهمی نهفته است که با مشاهده و بررسی این اطلاعات میتوان از آینده مالی و قیمت ذاتی سهام شرکت مطلع شد.
تسعیر ارز چیست و چگونه ثبت میشود؟
نرخ تسعیر ارز تاثیر مهمی در سود آوری و صورت های مالی شرکت های تجاری دارد
سود حاصل از تسعیر ارز صرف نظر از منشاء تحصیل آن مشمول مالیات خواهد بود. از مباحث مهم در اقتصاد میتوان به روش محاسبه نرخ تسعیر ارز اشاره نمود که اثر حاصل از تغییرات نرخ ارز در عملیات مالی توسط سیستم حسابداری کشف و بررسی می شود.
تسعیر ارز چیست؟
نرخ تسعیر ارز عبارت است از نرخ تبدیل دو واحد پولی به یکدیگر (حاوی انواع نرخ های برابری رسمی، قراردادی و غیره) که در فرآیند تسعیر به کار گرفته می شود، به طوری که نتایج آن عموماً با اثرهای تغییرات نرخ ارز بر جریان های وجوه نقد واحد تجاری و ارزش ویژه آن هماهنگی داشته باشد و این اطمینان را به وجود آورد که صورت های مالی، تصویری مناسب از نتایج عملکرد ارائه می دهد. اکثراً نیاز است برای معامله با سازمان های دیگر در بیرون از کشور از پول متداول آن کشور استفاده کنیم، پس لازم است اطلاعات مربوط به عملیات ارزی که واحد پولی غیر از واحد پول اصلی گفته می شود را دانست. نرخ ارز منظور مبلغی به پول ملی است که بابت خرید یک واحد مبادله از هر ارز پرداخت میشود.
اقلام تسعیر ارز
به طور کلی اقلام تسعیر ارز به دو نوع زیر تقسیم می شوند.
۱- اقلام پولی:
اقلام پولی شبیه دارایی ها و بدهی ها و پول نقد (بانک) که قرار است با مبلغ مشخصی از وجه نقد دریافت یا پرداخت شود، با نرخ ارز در تاریخی که ترازنامه تنظیم می شود مجدداً تسعیر (تبدیل واحد ارزی) انجام می شود و قابلیت تفاوت در نرخ تسعیر ارز وجود دارد.
>> نمونه اقلام پولی
- سایر حساب ها و مدارک دریافتی و پرداختی تجاری
- سود سهام پرداختی (مخصوص اشخاص حقوقی)
- موجودی نقد و بانک
- پیش دریافت ها (پیش دریافت هایی که نرخ آن درزمان تحویل معلوم می شود)
- جاری شرکا و سهام داران
- حساب ها و مدارک دریافتی و پرداختی تجاری
- تسهیلات مالی دریافتی/ پرداختی
۲- اقلام غیر پولی:
اقلام غیر پولی که به بهای تمام شده تاریخی برحسب ارز ثبت شده است باید با استفاده از نرخ تسعیر ارز در تاریخ انجام معامله تسعیر شود و به ارزش منصفانه برحسب ارز ثبت شده باشد.
هدف اصلی تسعیر ارز اینست که بسنجیم چه نرخی برای تسعیر به کار گرفته شود
>> نمونه اقلام غیر پولی
- سرمایه گذاری در سهام
- موجودی کالا
- پیش پرداختها
- دارایی های ثابت مشهود و نامشهود
- پیش دریافت
- سرمایه
هدف تسعیر ارز
هدف اصلی برای تسعیرارز در واقع این است که بسنجیم چه نرخی برای تسعیر به کار گرفته شود که بتوانیم تسعیر را انجام دهیم و آثار مالی که ناشی از این تغییر نرخ ارز است به چه شکلی در صورت های مالی نمایش داده شود. زمانی که ارزش ارز طرفین معامله چه در زمینه خرید و چه در زمینه فروش با هم تفاوت داشته باشند، باید این تفاوت محاسبه و سود یا زیان ناشی از تسعیر ارز تعیین گردد.
نحوه محاسبه تسعیر ارز
واژه تسعیر در معامله های ارزی شرکت ها بکار میروند. وجه مبادله ای بین یک شرکت مستقر در ایران و شرکتی در خارج از کشور، اکثراً یک ارز مرسوم است. به عنوان نمونه دلار آمریکا، به تبدیل ارز به وسیله شرکت ها به پول رایج کشور خود تسعیر میگویند.
تسعیر ارز چگونه ثبت میشود؟
نخستین قدم در ثبت سند تسعیر، ثبت اولیه معامله ارزی است. در این شرایط حسابدار معامله را در تاریخ انجام شده و با قیمت روز ارز به ثبت میرساند. این معامله در نرم افزار های حسابداری هم نسبت به نوع معامله به ثبت میرسد.
فقط سود تسعیر ارز حاصل از صادرات، از مالیات معاف است
روش برخورد حسابداری با سود و زیان ناشی از تسعیر ارز
ضرر حاصل از تسعیرارز طبق اصول رایج حسابداری منوط بر اتخاذ یک روش یکسان طی سال های گوناگون از سوی مؤدی جزء هزینه های قابل قبول میباشد.
شرط اول رعایت مفاد ماده ۱۴۷ ق.م.م. یعنی اولا متکی به اسناد و مدارک مثبته باشد دوم مربوط به منحصراً مربوط به تحصیل درآمد مؤسسه باشد و سوم در دوره مالی مربوط رخ داده باشد.
شرط دوم رعایت مفاد بند ۲۴ ماده ۱۴۸ ق.م.م یعنی این که اولا طبق اصول مرسوم حسابداری( استاندارد ۱۶) بوده و طی سالهای گوناگون رویه یکنواختی اتخاذ شده باشد.
نرخ تسعیر ارز در حسابداری در چه بازه های زمانی انجام میشود؟
نرخ تسعیرارز را می توان به ۳ حالت در اسناد حسابداری حساب کرد:
- در حالت نخست، تمامی معاملات با یک قیمت ثابت ارز ثبت و در آخر سال تفاوت تسعیر محاسبه میشود. البته این روش به علت نوسانات بالای ارز در کشور ایران از طرفداران متعددی بهره مند نیست.
- در روش دوم، در آغاز هر دوره مالی مشخص یا آغاز هر ماه نرخ ارز را تغییر داده و با نرخ جدید عملیات تسریع ارز انجام می شود.
- در روش سوم هم نرخ ارز به صورت روزانه ثبت میشود و سپس عملیات تسریع ارز انجام می شود که این روش بیش از دو روش قبلی مورد استفاده قرار میگیرد.
ارتباط تورم با تسعیر ارز
شرکت هایی که به واردات و صادرات اشتغال دارند با پول های اغلب کشور های مبدا و مقصد ارتباط داشته و از پول رایج کشور ها استفاده می کنند. به همین علت شرکتها احتیاج دارند که اطلاعات مربوط به پول کشور ها را دریافت کرده و نرخ تورم را در هر کشور محاسبه کنند و سود و ضرر خود را با توجه به محاسبات و معاملات و نرخ ارز مورد معامله خود شناسایی کنند. بعنوان نمونه در صورتیکه عملیات شرکت طبق ریال محاسبه شود تبدیل واحدهای ارزی به واحد ریال را تسعیر ارز می نامیم.
شناسایی سود تسعیر ارز در موسسات دولتی و غیر دولتی متفاوت است
دیدگاه شما