شاخص ۵۰ شرکت بزرگ‌تر

شاخص‌ بازار (Index)

حتماً شما هم تاکنون، بارها و بارها، شنیده‌اید که مثلاً شاخص بورس امروز با 150 واحد رشد، به عدد 70 هزار واحد رسید. همچنین گاهی اوقات رسانه‌ها از کاهش شاخص بورس خبر می‌دهند. اما تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که شاخص چیست و چرا افزایش یا کاهش آن اهمیت دارد؟

اساس نوسانات شاخص چه مفهومی دارد؟ در این مطلب از بورسینس قصد داریم درباره شاخص‌های بورس و اینکه Index چیست، صحبت کنیم.

شاخص چیست؟

شاخص در بورس برای بررسی و ارزیابی عملکرد گروهی از دارایی‌ها است. از شاخص معمولاً برای ارزیابی عملکرد سبدهای اوراق بهادار جهت تکرار نقطه خاصی از بازار استفاده می‌شود.

علاوه بر این، از شاخص‌ها برای اندازه گیری سایر داده‌های مالی یا اقتصادی مانند نرخ بهره، تورم یا تولید نیز استفاده می‌شود. اما اگر بخواهیم به طور خلاصه توضیح دهیم index چیست باید بگوییم که Indexها معمولاً به عنوان معیارهایی عمل می‌کنند که بر اساس آن‌ها عملکرد بازده یک سبد سرمایه گذاری را می‌توان ارزیابی کرد.

استراتژی ایندکسینگ (Indexing) یکی از استراتژی‌های محبوب سرمایه گذاران است که در آن تریدر با سرمایه گذاری در شاخص‌ها به صورت غیرمستقیم در بازار فعالیت کرده و در تلاش است تا بازدهی خوبی از بازار کسب کند.

از شاخص‌ها همچنین به عنوان معیاری برای اندازه گیری عملکرد صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک و صندوق‌های سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) استفاده می‌شود. به عنوان نمونه بسیاری از صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک بازده خود را شاخص S&P 500 مقایسه می‌کنند تا به سرمایه گذاران نشان دهند که مدیران چه مقدار کمتر یا بیشتر از یک صندوق شاخص، درآمد دارند.

معنی شاخص در سرمایه گذاری چیست؟

شاخص معیاری آماری است که تغییرات در یک دارایی یا بازار بورس را نشان می‌دهد. در خصوص بازارهای مالی شاخص، یک سبد فرضی از کلیه سهامی است که در آن بازار خرید و فروش می‌شود و میانگین تغییرات قیمت همه سهام را نشان می‌دهد.

روش اندازه‌گیری هر شاخص، منحصر به همان شاخص است و نمی‌توان رقم فعلی یک شاخص را با شاخصی دیگر مقایسه کرد؛ بنابراین برای مقایسه دو شاخص مختلف بهتر است درصد تغییرات شاخص‌ها را نسبت به‌روز یا ماه قبل باهم مقایسه کرد، نه عدد فعلی آن‌ها را.

از شاخص کل و سایر شاخص‌های بورس اوراق بهادار تهران می‌توان برای سنجش عملکرد سهام و صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده کرد. مفهوم شاخص در بورس بسیار متفاوت است، کلمه شاخص (INDEX) در کل به معنای نمودار یا نشان‌دهنده یا نماینده است.

شاخص کمیتی است که نماینده چند متغیر همگن است و وسیله‌ای برای اندازه‌گیری و مقایسه پدیده‌هایی است که دارای ماهیت و خاصیت مشخصی هستند که بر مبنای آن می‌توان تغییرات ایجاد شده در متغیرهای معینی را در طول یک دوره بررسی نمود.

شاخص کل چیست؟

شاخص کل نمایانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است و این شاخص، تغییرات قیمت سهام و سود سالانه‌ای که شرکت‌ها به سرمایه گذاران پرداخت می‌کنند را محاسبه می‌کند.

در محاسبه شاخص کل، هرچه شرکت‌ها بزرگ‌تر باشند، تأثیر بیشتری روی شاخص کل خواهند گذاشت.

شاخص قیمت چیست؟

شاخص قیمت، بیانگر روند قیمت سهام همه شرکت‌های موجود در بورس اوراق بهادار است. به عنوان نمونه، اگر شاخص قیمت در 1 سال اخیر 35 درصد رشد داشته باشد، یعنی سطح عمومی قیمت‌ها در این یک سال به صورت متوسط 20 درصد رشد کرده است.

در شاخص قیمت تنها قیمت سهام شرکت‌های بورسی محاسبه می‌شوند در حالی که در شاخص کل؛ هم قیمت و هم سود پرداختی سالیانه شرکت‌ها محاسبه می‌شود.

شاخص بازار سهام چیست؟

شاخص بازار سهام، روشی برای اندازه‌گیری بخشی از بازار سهام است. این شاخص بیانگر روند عمومی قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است.

طبق فرمول طراحی شده تغییر قیمت شرکت‌های بزرگ‌تر که در عین حال سرمایه بیشتری نیز دارند بر نوسان شاخص تأثیر بیشتری می‌گذارد. در هر بازار بورس اوراق بهاداری می‌توان بنا بر احتیاج و کارایی شاخص‌های زیادی را شاخص ۵۰ شرکت بزرگ‌تر تعریف و محاسبه نمود.

روش محاسبه شاخص کل بورس تهران

برای درک نحوه محاسبه شاخص کل ابتدا لازم است توضیح دهیم که بازدهی سرمایه گذارانی که (در بورس) سرمایه گذاری کرده اند در بورس اوراق بهادار به دو روش محاسبه می‌شود.

در اولین روش بازدهی حاصل از دریافت سود نقدی در پایان هر سال و در روش دوم تغییر قیمت سهم در طول دوره سرمایه گذاری سهام‌دار محاسبه می‌شود.

به عنوان نمونه، تصور کنید شخصی سهامی را به ارزش هر سهم 100 تومان در ابتدای یک سال خریداری کرده است. قیمت هر سهم این شرکت در پایان سال 120 تومان شده و شرکتی که سهام آن خریداری شده است نیز در پایان سال 10 تومان به ازای هر سهم سود تقسیم کرده است.

بنابراین این سرمایه گذار تا پایان این سال در مجموع 30 تومان به ازای هر سهم سود کند و در واقع بازدهی این سرمایه گذار در پایان سال 30 درصد بوده، چرا که سرمایه وی از 100 تومان به 130 تومان افزایش یافته است.

به این ترتیب، فرمول محاسبه شاخص کل بورس نیز بر همین اساس است. یعنی شاخص کل، افزایش قیمت کلیه سهام‌های منتشر شده در بورس و همچنین تقسیم سود نقدی این شرکت‌های سهامی را در نظر گرفته و بر این اساس بازدهی کلیه سهام‌ها و در واقع بازدهی کل بورس را محاسبه می‌کند. به این امر، شاخص کل بورس یا بازدهی نقدی بورس می‌گویند.

مفهوم واحد در شاخص چیست؟

شاخص بر اساس یک واحد تعریف می‌شود. به عنوان نمونه، اگر شاخص کل بورس در ابتدای سال 10 هزار واحد باشد و در پایان سال به 15 هزار واحد افزایش یابد یعنی در کل 5 هزار واحد افزایش داشته است. این به معنای بازده 50% درصدی در شاخص کل بورس است.

شاخص کل قیمت در بورس تهران برای سه گروه محاسبه می‌شود که عبارت‌اند از:

1. شاخص قیمت کل بازار: در محاسبه شاخص کل قیمت بازار، قیمت سهام تمام شرکت‌های معامله شده تأثیر داده می‌شود.
2. شاخص قیمت تالار اصلی: در محاسبه شاخص قیمت تالار اصلی، فقط قیمت سهام شرکت‌های معامله شده در تابلو اصلی تأثیر داده می‌شود.
3. شاخص قیمت تالار فرعی: در محاسبه شاخص قیمت تالار فرعی، فقط قیمت سهام شرکت‌های معامله شده در تابلوی فرعی تأثیر داده می‌شود.

در ادامه برخی از شاخص‌های دیگر بورس را بررسی خواهیم کرد:

• شاخص صنعت: شاخص صنعت عملکرد شرکت‌های صنعتی بورس را نشان می‌دهد.
• شاخص واسطه‌گری‌های مالی: معنی شاخص عملکرد یعنی این شاخص شرکت‌های واسطه‌گری مالی شامل هلدینگ‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها و لیزینگ‌ها را نشان می‌دهد.
• شاخص قیمت و بازده نقدی: شاخص قیمت و بازده نقدی را در سال‌های اخیر روزنامه همشهری با نام شاخص بازده بازار سهام به سهام‌داران شناسانده است. شاخص قیمت و بازده نقدی را می‌توان یکی از دقیق‌ترین شاخص‌های محاسبه در بورس تهران به حساب آورد چرا که هر دو مؤلفه تقسیم سود در شرکت‌ها و بازده سهام بر اثر افزایش قیمت سهام شرکت‌ها در آن مدنظر قرار گرفته است.
• شاخص عملکرد تالار اصلی: شاخص عملکرد تالار اصلی فقط روند حرکت قیمت سهام شرکت‌های درج شده در تابلوی اصلی بورس تهران را طبق ضوابط محاسبه شاخص کل نشان می‌دهد.
• شاخص کل قیمت سهام: معنی شاخص کل قیمت سهام یعنی این شاخص بیانگر روند عمومی قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است. طبق فرمول طراحی شده قیمت شرکت‌های بزرگ‌تر که در عین حال سرمایه بیشتری نیز دارند بر محاسبه شاخص تأثیر بیشتری می‌گذارد.
• شاخص عملکرد تالار فرعی: این شاخص فقط روند حرکت قیمت سهام شرکت‌های درج شده در تابلوی فرعی بورس تهران را طبق ضوابط محاسبه شاخص کل نشان می‌دهد.

محاسبه شاخص‌های مختلف بر اساس فرمول‌های قراردادی انجام می‌گیرد و هر شاخصی بنا بر داده‌ها و فرمول مورد استفاده می‌تواند گویای تغییرات خاصی باشد؛ لذا به غیر از شاخص کل قیمت که نشان‌دهنده تغییرات قیمت کلیه شرکت‌ها است. مابقی شاخص‌ها بنا بر نوع محاسبه و شرکت‌هایی که در آن قرار می‌گیرند باید تفسیر شوند.

حال که تا حدودی با نحوه محاسبه شاخص‌های مختلف آشنا شدیم لازم است با توجه به اینکه سهام چه شرکت‌هایی در شاخص مورد نظر تأثیر گذار بوده‌اند تفسیر لازم را از شاخص مورد نظر داشته باشیم .

سرمایه گذاران باید به دو نکته توجه نمایند:

• افزایش شاخص کل کلاً به معنی سودآوری کلیه سهام موجود در بورس نیست و برعکس کاهش شاخص کل هم به معنی ضرر در کل سهام موجود در بورس نیست.
• یکی از مهمترین مسائل در سرمایه‌گذاری در بورس تشکیل سبد سهام است. سرمایه گذاران باید از هر صنعتی یک نوع از سهام آن صنعت را در سبد خود داشته باشند.

شاخص هم وزن بورس چیست؟

در محاسبه شاخص هم وزن، بزرگی و کوچکی شرکت‌ها در محاسبه دخالت داده نمی‌شوند و همه شرکت‌ها به یک میزان در شاخص اثر می‌گذارند. به طور مثال شرکت بزرگی مانند هلدینگ خلیج فارس با شرکت کوچکی مانند دامداری تلیسه نمونه هم وزن است؛ بنابراین نوسانات قیمتی آنها تأثیر مشابهی روی شاخص هم وزن می‌گذارد.

از این رو، این عامل باعث می‌شود در برخی روزهایی که به طور مثال شاخص کل مثبت است ولی اکثر سهام بازار منفی هستند، شاخص هم وزن منفی شود زیرا وضعیت اکثریت سهام بازار است که در شاخص هم وزن منعکس می‌شود.

مبنای شاخص هم‌وزن 10000 واحد بوده و از اول فروردین 1393 معرفی شده است. به نظر می‌رسد که این شاخص با کیفیت بهتری نشان‌دهنده کلیت وضعیت بورس تهران است.

برای درک تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن می‌توانید ویدئوی زیر را تماشا کنید:

سخن آخر

در معنی شاخص، می‌توان گفت که ابزاری برای بررسی و ارزیابی عملکرد گروهی از دارایی‌ها است که معمولاً برای ارزیابی عملکرد سبدهای اوراق بهادار هم استفاده می‌شود.

جدای از این ها، در تعریف شاخص چیست می‌توان گفت که از شاخص‌ها برای اندازه گیری سایر داده‌های مالی یا اقتصادی مانند نرخ بهره، تورم یا تولید نیز استفاده می‌شود. اما در تعریف دیگر index چیست می‌توان گفت که Indexها به عنوان معیاری برای ارزیابی عملکرد بازده یک سبد سرمایه گذاری عمل می‌کنند.

این اصطلاح در واژه‌نامه جامع بورسینس منتشر شده است.

قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

شاخص بورس چیست؟

احتمالا شما هم تاکنون بارها شنیدید که می‌گویند: امروز شاخص بورس با 200 واحد رشد به 70000 واحد رسید.
یا شاید زیاد شنیده باشید که رسانه‌ها شاخص ۵۰ شرکت بزرگ‌تر از کاهش شاخص بورس خبر می‌دهند.

اما تا به حال این موضوع ذهن شما را درگیر کرده که شاخص بورس چرا انقدر افزایش یا کاهش پیدا می‌کند؟ این نوسانات بیانگر چیست؟ چرا افزایش و کاهش شاخص بورس اهمیت دارد و مردم پیگیر آن هستند؟
اگر شماهم این سوالات را در ذهن دارید ادامه این مقاله را مطالعه کنید چراکه به این سوالات پاسخ دادیم.

شاخص بورس چیست؟

شاخص، معیاری برای سنجیدن وضعیت عمومی بازار است.
در بورس هم شاخص‌ها معیارهای مهمی هستند که با بررسی آن‌ها می‌توان وضعیت فعلی و گذشته بازار بورس را ارزیابی کرد و حتی می‌توان احتمالات را در روند آینده بورس نیز پیش‌بینی کرد.

بر این اساس با توجه به نقش بسیار مهمی که شاخص بورس در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذارن ایفا می‌کند، نوسانات این شاخص برای سرمایه‌گذاران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

اما از سوی دیگر باید به این موضوع توجه داشت که شاخص‌ها به تنهایی معیار مناسبی برای خرید و فروش سهام به حساب نمی‌آیند و نباید به مثبت یا منفی بودن شاخص کل بورس به این نتیجه رسید که زمان مناسبی برای خرید و فروش سهام است.

روش اندازه‌گیری هر شاخص منحصر به همان شاخص است و نمی‌توان رقم یک شاخص را با شاخص دیگر مقایسه کرد و برای مقایسه دو شاخص متفاوت، بهتر است درصد تغییرات شاخص‌ها با توجه به روز یا ماه قبلی محاسبه کرد.

از شاخص‌های بورس اوراق بهادار می‌توان برای سنجش عملکرد سهام و صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده کرد.

انواع شاخص‌های بورس کدامند؟

شاخص‌ها با توجه به مولفه‌هایی که اندازه‌گیری می‌کنند، نام‌گذاری می‌شوند که در ادامه این مطلب انواع مختلف شاخص و مولفه‌های تاثیرگذار بر آن‌ها را توضیح خواهیم داد.

شاخص کل قیمت (TEPIX)

این شاخص که به اختصار به آن شاخص کل هم می‌گویند نشان دهنده‌ی تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها در کل بازار است.
شاخص کل میانگین افزایش و یا کاهش قیمت سهام در بازار را بیان می‌کند.

این شاخص میزان سود نقدی پرداختی به سهام‌داران را نشان می‌هد مثلا وقتی می‌گویند:
شاخص کل 30درصد رشد کرده یعنی میانگین قیمت سهام شرکت‌های بورسی 30درصد نسبت شاخص ۵۰ شرکت بزرگ‌تر به سال پایه افزایش پیدا کرده است.

شاخص کل تاثیرپذیر از تغییرات قیمتی و بازده نقدی پرداختی تمام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است.
نکته مهم در بررسی بازدهی شاخص کل این است که افزایش شاخص کل بورس، نشان دهنده سودآوری تمام شرکت‌ها در بورس نیست چون شاخص، نشان دهنده میانگین بازدهی کل شرکت‌ها است.

یعنی ممکن است برخی از شرکت‌ها سهامشان زمانی که شاخص در حال نزول است، رشد خوبی کرده باشد و برعکس، شرکت‌ها با وجود اینکه شاخص افزایش داشته، کاهش قیمت زیادی را تجربه کرده باشند.

در بررسی شاخص کل باید به این موضوع توجه داشت که شرکت‌های بزرگتر، تاثیر بیشتری بر رشد یا افت شاخص کل بورس دارند.

شاخص کل هم‌وزن

همانطور که بالاتر اشاره کردیم سهم شرکت‌های بزرگ در شاخص کل بیشتر از شرکت‌های کوچک است پس اگر سهم چند شرکت بزرگ رشد کند اما سایر سهم‌ها رشدی نداشته باشند، ممکن است شاخص کل بالا نرود که این یک ضعف محسوب می‌شود.

اما شاخص دیگری به نام شاخص هم‌وزن وجود دارد که اندازه شرکت‌ها در محاسبه آن تاثیری ندارد و وزن تمام شرکت‌ها یکسان محاسبه می‌شود.

سرمایه‌گذاران بهتر است در کنار بررسی شاخص کل بورس، شاخص هم‌وزن را هم مورد بررسی قرار دهند چراکه این شاخص بهتر می‌تواند وضعیت بازار سرمایه را نشان دهد.

شاخص قیمت (وزنی/ ارزشی)

این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را نسبت به تاریخ مبدا نشان می‌دهد.
یعنی وقتی شاخص سود نقدی رو به کاهش است، شرکت‌ها به طور میانگین سود نقدی کمتری را در مجمع‌های عادی سالانه میان سهامدارانشان تقسیم می‌کنند.

پس تفاوت شاخص کل با شاخص قیمت در این است که شاخص کل علاوه بر افزایش قیمت سهام، سود نقدی آن‌ها را در محاسبه لحاظ می‌کند.

در شاخص قیمت، معیار، ارزش قیمت‌ها است و شرکت‌های بزرگتر بیشتر شاخص را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

شاخص 50 شرکت برتر

اصولا هر 3ماه یکبار 50شرکت برتر در بورس معرفی می‌شوند که سهام این شرکت‌ها نسبت به سایر شرکت‌های موجود در بورس، قابلیت نقد شوندگی بیشتری را دارد.
همچنین میزان فعالیت شرکت‌ها در تعداد روزهایی که سهام‌شان مورد داد و ستد قرار می‌گیرد مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و هرچه تعداد روزها بیشتر باشد برای آن شرکت مزیت محسوب می‌شود.

شاخص آزاد شناور

این شاخص، شاخص قیمت را بر مبنای تعداد سهام شناور در بازار نشان می‌دهد.

سهام شناور، بخشی از سهام شرکت است که به عموم تعلق می‌گیرد و خریدارانش عموما قصد مشارکت در تصمیمات شرکت را ندارد و تنها برای سرمایه‌گذاری اقدام به خرید سهام می‌کنند.

هدف از انتشار این شاخص، تحلیل رفتار بخشی از بازار است که نقدشوندگی بیشتری دارد.
این شاخص همانند شاخص کل محاسبه می‌شود ولی به جای وزن کل فقط از وزن سهام آزاد شناور شرکت‌ها استفاده می‌شود.

شاخص بازار اول و دوم

بورس اوراق بهادار دو بازار اول و دوم دارد و برای بررسی اینکه چه شرکت‌هایی در بازار اول جای می‌گیرند، بورس اوراق بهادار، شرکت‌ها را با توجه به میزان فعالیت و کارایی، میران نقدشوندگی، و میزان سرمایه مورد بررسی قرار می‌دهد.

بر اساس این تقسیم‌بندی شرکتی که شرایط بهتری داشته باشد در بازار اول و دیگر شرکت‌های بورسی در بازار دوم دسته‌بندی می‌شوند.

بازار اول بورس دارای دو تابلو اصلی و فرعی است که هرکدام شاخص مربوط به خود را دارند.

شاخص 30 شرکت بزرگ

این شاخص میانگین تغییرات قیمت سهام 30 شرکت بزرگ بورس را نشان می‌دهد. 30 شرکتی که از نظر ارزش بازار نسبت به سایر شرکت‌ها برتری دارند.

با اینکه این شرکت‌های بورسی کمتر از 10 درصد کل شرکت‌های بورسی را تشکیل می‌دهند اما بیش از 70درصد ارزش بورس تهران را به خود اختصاص دادند و تغییرات قیمت آن‌ها می‌تواند اثر بزرگی در شاخص کل داشته باشد.

این شاخص هر سه ما یکبار به روزرسانی می‌شود.

شاخص صنایع

این شاخص برای شرکت‌های صنعتی در نظر گرفته شده است و برای هرکدام از این صنایع، شاخص متفاوتی وجود دارد.

بورس اوراق بهادار شرکت‌های پذیرفته شده را در دو گروه مالی و گروه صنعت تقسیم‌بندی می‌کند که هرکدام از صنعت‌های عضو این دو گروه، شاخص‌های جداگانه‌ای دارند.

شاخص فرابورس

تعداد زیادی از شرکت‌ها شرایط ورود به بازار بورس را ندارند بنابراین سهام‌شان در بازار فرابورس مورد معامله قرار می‌گیرد.

بازار فرابورس نسبت به بازار بورس ریسک بیشتری دارد چراکه ممکن است سود بالایی نداشته باشند.
شرکت‌های فرابورس نسبت به شرکت‌های بورسی معمولا از نظر سرمایه و سهام آزاد شناور جایگاه خوبی ندارند.

در پایان…

در این بخش اطلاعاتی در خصوص شاخص‌ها به شما دوستان معرفی کردیم اما در نظر داشته باشید اگر از اطلاعات کافی برخوردار نیستید تنها به این اطلاعات اکتفا نکنید و حتما از مشاور کمک بگیرید تا با توجه به سرمایه‌ای که دارید و هدفی که در نظر دارید بهترین راهنمایی‌ها را برای پول خود به دست آورید.

اگر هنوز اپلیکیشن خودتان را آپدیت نکرده اید از دو لینک زیر نسخه های جدید را از گوگل پلی و بازار دریافت کنید و از دو امکان جذاب و جدیدمون استفاده کنید 🙂

شاخص کل و هم وزن در بورس چیست و چه تفاوتی دارند؟

حتماً شما هم در بسیاری از اخبارهایی که روزانه گوش می‌دهید یا خبرهایی که دنبال می‌کنید دیده و شنیده‌‌‌‌اید که شاخص بورس بالا و یا پایین رفته است. اما آیا دلیل این بالا و پایین رفتن شاخص کل را می‌‌‌‌دانید؟ چه عواملی بر شاخص کل در بورس تاثیرگذار هستند؟ ما در این مقاله می خواهیم به شما بگوییم که شاخص بورس چیست و چه چیزی را به ما نشان می‌‌‌‌دهد. همچنین به معرفی شاخص کل، شاخص هم وزن و تفاوت شاخص کل و هم وزن بپردازیم. حال ابتدا به معرفی انواع شاخص در بورس می‌پردازیم.

انواع شاخص

• شاخص کل
• شاخص کل هم وزن
• شاخص قیمت
• شاخص قیمت هم وزن
• شاخص سهام آزاد شناور
• سایر شاخص‌های بورس (منظور از سایر شاخص‌های بورس مانند سهام شاخص های ۳۰ شرکت بزرگ یا سهام شاخص ۵۰ شرکت بزرگ)

اما این شاخصی که در همه جا مشاهده می‌‌‌‌کنیم و در مورد آن می‌‌‌‌شنویم شاخص کل است. در این مقاله می-خواهیم این شاخص را بررسی کنیم. همچنین می‌‌‌‌خواهیم به معرفی شاخص کل هم وزن نیز بپردازیم و آن را به شاخص کل مقایسه کنیم.

شاخص کل چیست؟

شاخص کل بیانگر سطح عمومی قیمت ها و سود سهام شرکت‌‌‌‌های پذیرفته شده در بورس است. به شاخص کل، شاخص بازدهی، شاخص قیمت یا بازده نقدی نیز گفته می‌شود که یکی از پرکاربردترین شاخص‌‌‌‌هایی است که بین فعالان حوزه سرمایه و سرمایه‌‌‌‌گذاران بسیار رایج است و مورد استفاده قرار می‌‌‌‌گیرد.

تغییرات شاخص کل:

تغییرات شاخص کل نشان دهنده میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است. حال برای اینکه این مفهوم را بهتر درک کنید باید ابتدا به مفهوم بازدهی سهم بپردازیم.

بازدهی سهم چیست؟

به طور کلی سهامداران سود سهام و بازدهی خودشان را از طریق دو منبع به دست می‌‌‌‌آورند. یکی شرکت‌‌‌‌هایی که سهامشان را خریداری کرده‌‌‌‌اند به دست می‌آورند و دیگری تغییر قیمت سهم در طول دوره سرمایه گذاری می‌‌‌‌باشد و این مورد بازدهی سهم را برای سهامداران مشخص می‌کند. برای مثال اگر شخصی یک سهم به قیمت ۳۰۰ تومان در ابتدای سال بخرد و قیمت سهم در پایان سال ۳۶۰ تومان شود و در طی سال شرکت ۶۰ تومان تقسیم سود نمایند. این شخص چقدر بازدهی به دست آورده است؟ ۹۰=۶۰+۳۰

با یک حساب سرانگشتی ساده طبق آنچه در بالا گفته شد این شخص ۹۰ تومان سود کرده است که معادل با ۳۰ درصد سرمایه ابتدایی شخص است.

افزایش شاخص بورس چیست؟

به عنوان مثال اگر شاخص بورس در ابتدای سال ۲۰ هزار تومان باشد و پایان سال این مقدار به ۳۰ هزار تومان افزایش یابد و شاخص بورس ۱۰ هزار واحد افزایش داشته باشد معادل ۵۰ درصد بورس در آن سال بازدهی داشته است. این بازدهی میانگین تغییر قیمت سهم و سود نقدی سالیانه می باشد. شاخص کل بورس را به صورت روزانه هفتگی و سالانه اعلام می کنند. شاخص کل نشان دهنده میانگین بالا رفتن و پایین آمدن قیمت سهم شرکت‌‌‌‌های مختلف می‌‌‌‌باشد.

• اگر سبد سهام شما متنوع باشد سود و ضررتان به شاخص کل نزدیک تر است.
• اطلاعات شاخص بورس به صورت لحظه‌‌‌‌ای در سایت بورس اوراق بهادار تهران و همچنین شرکت فناوری بورس تهران مشاهده کنید.

شاخص هم وزن چیست؟

شاخص هم وزن زیر شاخه‌‌‌‌ای از شاخص کل است. و شاخص کل هم وزن از دل شاخص کل بیرون آمده است. با این تفاوت که شاخص هم وزن همان‌طور که از اسمش پیداست سهام‌‌‌‌ها را در وزن یکسان در نظر می‌‌‌‌گیرد.

تفاوت شاخص کل و هم وزن

شاخص کل و شاخص هم وزن هر دو یک میانگین از سهام های داخل بازار هستند و هرچه شاخص ۵۰ شرکت بزرگ‌تر سهام‌‌‌‌ها افزایش داشته باشند به طبع این دو شاخص نیز افزایش خواهند داشت.

نکته ای که وجود دارد این است که در شاخص کل افزایش‌‌‌‌ها به صورتی است که هر شرکتی متناسب با وزن خودش در شاخص کل تاثیر می گذارد. یعنی اگر شرکت A یک واحد ارزش شرکت است و شرکت B پنچ واحد ارزش شرکت باشد؛ اگر شرکت B یک واحد سود در آن روز خاص بسازد شرکت A باید ۵ درصد سود در آن روز بسازد تا برابر با سود شرکت B شود سودآوری کمتر و یا حتی زیان تاثیرات بیشتری را در شاخص کل دارند و شرکت‌‌‌‌های بزرگتر در شاخص کل بزرگتر دیده می‌‌‌‌شوند. مثلاً اگر به عنوان مثال یک شرکت ۲۰ درصد بازار را در اختیار داشته باشد نوساناتش ۱/۵ کل بازار است. شرکت های کوچک هرچقدر هم که سودآوری داشته باشند،اگر این شرکت بزرگ زیان ده باشد عملاً شرکت های کوچک نمی توانند شاخص کل را تغییر دهند.

اما در شاخص هم وزن این موضوع و مشکل حل شده است و شرکت ها همگی با وزن یکسان نگاه میشوند مثلاً اگر ۶۰۰ شرکت در شاخص بررسی می‌‌‌‌شوند، در شاخص هم وزن این ۶۰۰ شاخص را برابر در نظر می‌گیرند و یک درصد شرکت کوچک با یک درصد شرکت بزرگ برابر است و تفاوتی نمیکند. پس در شاخص هم وزن شرکت‌‌‌‌ها تاثیر برابر بر شاخص می‌‌‌‌گذارند. به همین دلیل است که از اصطلاح هم وزن برای آن استفاده می‌کنیم. یعنی شرکت‌‌‌‌ها هم وزن و برابر شده‌‌‌‌اند و بین آن‌‌‌‌ها یکسان‌‌‌‌سازی صورت گرفته است. نکته‌‌‌‌ای که در این ارتباط بیشتر باید به آن توجه کرد این است که برای اینکه روند درست بازار رو بتوانیم تشخیص بدیم شاخص هم وزن به ما اطلاعات دقیق و درست‌‌‌‌تری را میدهد مثلا وقتی که ما می‌‌‌‌خواهیم بگوییم که بازار صعودی است باید حداقل ۷۰ درصد بازار را مثبت داشته باشیم که بگوییم بازار صعودی است. در صورتی که اگر آن ۳۰ درصد بازار شرکت‌‌‌‌های بزرگ باشند که عملاً از نظر تعدادی ۳۰ درصد هستند اما از نظر وزنی ۶۰ درصد بازار در اختیار آن-هاست ما شاخص کل را منفی می‌‌‌‌بینیم. در صورتیکه شاخص هم وزن را مثبت می‌‌‌‌بینیم.

پس برای درک بهتر از اینکه باید شاخص هم وزن را بررسی کنیم یا شاخص کل را، و کدام یک ارجعیت دارد؟ باید بگوییم که شاخص هم وزن آیتم دقیق‌تری است برای این که کلیت بازار به ما گزارش بدهید. اما در بسیاری از موارد است که برای ما شرکت‌های بزرگ اهمیت دارند و می‌خواهیم ببینیم که آیا این موضوع در ارتباط با شرکت های بزرگ وجود دارد یا خیر؟

کلام آخر

در نهایت اگر شاخص هم وزن صعودش از شاخص کل بیشتر باشد شاخص ۵۰ شرکت بزرگ‌تر نشان دهنده این است که شرکت‌های کوچک‌تر به نسبت شرکت‌های بزرگ‌تر بیشتر رشد کرده‌‌‌‌اند. اگر این پارامتر را نداشته باشیم و شرکت‌های بزرگ‌تر و عملاً در آن روز نزولی باشند احتمالا این پارامترها معکوس عمل می‌‌‌‌کنند. یعنی شاخص کل نزولی یا منفی باشه ولی شاخص هم وزن صعودی باشه یا مثبت باشد. برای نگاهی دقیق‌تر به بازار و اینکه بتوانیم در مورد کلیت بازار صحبت بکنیم و شاخص هم وزن پارامتر دقیق تری هست و سعی می‌کنیم که از این شاخص برای بررسی کلیت بازار استفاده کنیم.​

۵۰ شرکت برتر بورس تهران معرفی شدند / شاخص سازان در صدر

فهرست ۵۰ شرکت برتر بورس در سه ماهه چهارم سال گذشته بر پایه معیارهای نقدشوندگی سهام، میزان تاثیر‌گذاری بر بازار و برتری نسبت‌های مالی از سوی بورس تهران اعلام شد .

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، فهرست 50 شرکت فعال تر بورس تهران برای سه شاخص ۵۰ شرکت بزرگ‌تر ماهه چهارم سال گذشته از سوی مدیریت آمار و اطلاعات بورس تهران اعلام شد.

در دوره جاری نمادهای "وبانک، مبین، تیپیکو، دعبید، کاوه، شسپا و پاکشو" از 50 شرکت فعال تر بورس تهران خارج و نمادهای "شاراک، خگستر، بورس، فاراک، غگل، حفاری و بفجر" به این فهرست اضافه شاخص ۵۰ شرکت بزرگ‌تر شدند.

براین اساس، شرکت های پتروشیمی خلیج فارس، فولادمبارکه، ملی مس، بانک ملت، تاپیکو، گل گهر، ایران خودرو، مپنا، پالایشگاه تهران و پتروشیمی پارس به ترتیب در شمار 10 شرکت برتر قرار گرفته اند.

همچنین شرکت های پالایشگاه اصفهان، پالایشگاه بندرعباس، مخابرات، کشتیرانی، سرمایه گذاری غدیر، چادرملو، سایپا، توسعه معادن و فلزات، گسترش نفت و گاز پارسیان و ارتباطات سیار ایران در رتبه های یازدهم تا بیستم جدول فعال ترین شرکت های بورسی در سه ماهه چهارم سال 98 ایستادند.

از سویی دیگر، رتبه های 20 تا 30 نیز برای شرکت های فولاد خوزستان، بانک تجارت، گروه مدیریت سرمایه گذاری امید، پتروشیمی جم، بانک پاسارگاد، پتروشیمی نوری، داده گستر عصر نوین، بانک صادرات، مبین انرژی خلیج فارس و بانک اقتصاد نوین به ثبت رسیده است.

در این میان، سرمایه گذاری صنایع شیمیایی ایران، پتروشیمی پردیس، سرمایه گذاری صدر تامین، پالایشگاه تبریز، فولاد سپید شاخص ۵۰ شرکت بزرگ‌تر فراب کویر، فولاد خراسان، بانک پارسیان، سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی، خدمات انفورماتیک، پتروشیمی شازند، ایران ترانسفو، پتروشیمی خارک، پارس خودرو، گسترش سرمایه گذاری ایران خودرو، گروه پتروشیمی سرمایه گذاری ایرانیان، بورس تهران، ماشین سازی اراک، گلوکوزان، حفاری شمال و فجر انرژی خلیج فارس جایگاه 31 تا 50 را به خود اختصاص داده اند.

بنابراین گزارش،شناسایی شرکت های فعال تر در بورس تهران بر پایه ترکیبی از قدرت نقدشوندگی سهام و میزان داد و ستد سهام در تالار معاملات، تناوب داد و ستد سهام و معیار تاثیرگذاری شرکت بر بازار (میانگین تعداد سهام منتشر شده و میانگین ارزش جاری سهام در دوره بررسی) است.

شاخص کل بورس و شاخص هم وزن چیست؟

افراد تازه وارد به بازار سرمایه همیشه این سوال را مطرح می‌کنند که «شاخص کل بورس» چیست؟ زیرا این شاخص همیشه در خبر‌ها شنیده می‌شود و مردم تعرف دقیقی از کلمه «شاخص کل بورس» ندارند. همچنین کلمه دیگری که مردم باید با آن آشنا شوند «شاخص هم وزن» است.

به گزارش منیبان، شاخص کل چیست؟

شاخص کل تغییرات سطح عمومی قیمت تمامی شرکت‌هایی که در بازار سرمایه مورد معامله قرار می‌گیرد را محاسبه می‌کند و برای این کار از میانگین قیمت سهم‌ها استفاده می‌کنند.

میانگین تغییرات از سال پایه مورد محاسبه قرار می‌گیرد و سال پایه سال ۱۳۹۶ است. منظور از سال پایه سالی است که نوسانات قیمت در آن کمتر است و به عنوان مبدأ تغییرات انتخاب می‌شود.

برای توضیح دقیق‌تر باید گفت که ارزش جاری برای هر شرکت برابر با حاصل ضرب تعداد سهام آن در قیمت هر سهم شرکت است که روزانه مورد معامله قرار می‌گیرد؛ و از مجموع ارزش جاری شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس، ارزش جاری بازار به دست می‌آید.

لازم به ذکر است که در این شاخص مقدار سود تقسیمی شرکت‌های بورسی محاسبه نمی‌شود، ایراد دوم این است که این شاخص فقط برای شرکت‌های بورس تهران کاربرد دارد، به عبارت دیگر این شاخص برای شرکت‌های پذیزفته شده در فرابورس ایران تعریف نشده است.

ایراد سوم شاخص کل بورس این است که سهام شرکت‌های بزرگ‌تر و با ارزش بازار بالاتر، شاخص ۵۰ شرکت بزرگ‌تر اثر بیشتری بر مقدار شاخص کل دارند و شرکت‌های کوچک‌تر تاثیر کمتری بر شاخص کل بورس دارند. به عنوان نمونه شرکت فولاد مبارکه ارزش بسیار بالایی دارد، به طوری که مجموع ارزش شرکت‌های گروه خودروسازی به اندازه ارزش شرکت فولاد مبارکه نمی‌رسند. در نتیجه شرکت فولاد مبارکه وزن بیشتری در شاخص کل بورس دارد و اگر قیمت سهم بسیاری از شرکت‌های بورسی ریزش کند، اما اگر تنها شرکت فولاد مبارکه رشد قوی داشته باشد، می‌تواند شاخص کل بورس را بالا بکشد.

لازم به ذکر است که وقتی می‌گوییم شاخص کل ۵ درصد رشد کرده است، یعنی شاخص ۵۰ شرکت بزرگ‌تر میانگین قیمت سهام شرکت‌های بورس تهران به میزان ۵ درصد نسبت به سال پایه رشد یافته است.

**شاخص هم وزن چیست؟

با توجه به معایبی که شاخص کل بورس دارد، تحلیل گران بازار سرمایه از شاخص دیگری به نام شاخص کل هم وزن استفاده می‌کنند که دید بهتری به شاخص ۵۰ شرکت بزرگ‌تر تحلیل‌گر می‌دهد. زیرا در شاخص هم وزن به تمام شرکت‌ها یک وزن می‌دهند و فرقی بین شرکت‌های کوچک و شرکت بزرگ بازار وجود ندارد. وقتی شاخص هم وزن منفی است یعنی بازدهی بیش از نصف شرکت‌های بازار کاهش یافته است.

اگر در یک روز شاخص کل رشد کند، اما شاخص هم وزن منفی باشد، بدین معنی است که شرکت‌های بزرگ بازار سرمایه رشد قیمتی تجربه کرده اند و اکثر شرکت‌های کوچک ریزش قیمتی را تجربه کرده اند و نقدینگی به سمت شرکت‌های بزرگ رفته است.

در پایان لازم به ذکر است که شاخص کل بورس همیشه مورد انتقاد فعالان بازار سرمایه قرار داشته است، زیرا آن چه که در شاخص کل دیده می‌شود، در پرتفوی سهام داران دیده نمی‌شود، بنابراین رئیس سازمان بورس به تازگی خبر داده است که به دنبال ایجاد شاخص جدیدی است تا واقعیت‌های بازار سرمایه را به روشنی بیان کند.