قرارداد آتی یا معاملات آتی (Futures) چیست؟
قرارداد آتی یا معاملات آتی (Futures ) توافق نامه‌ای است قانونی، دارای حد و مرز معین و برای خرید یا فروش یک کالا یا ابزار مالی، برای زمانی در آینده با قیمتی توافق شده هنگام امضای قرارداد. کالای تحویلی قرارداد آتی باید دارای استاندارد کیفیت و کمیت باشد و زمان تحویل و محل تحویل آن نیز مشخص باشد. تنها متغیر در معاملات آتی قیمت است که در مرحله معامله کشف می‌شود. به عنوان مثال چنانچه کارگزاری یک قرارداد آتی مس برای خرداد ماه 1385 را خریداری کند یعنی او پذیرفته که 1000 کیلو مس برای تحویل در ماه خرداد منعقد کرده و کیفیت مس مورد قرارداد نیز استاندارد بوده و تمام قراردادهای مس خرداد ماه نشان دهنده یکسان بودن کیفیت مس در آن دوره است.
در واقع منظور از معاملات آتی پوشاندن ریسک سرمایه گذاری است و این ابزار در بورس کالا مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از معاملات آتی می‌تواند به عنوان راه‌کاری برای جذب نقدینگی محسوب شود و با قرار گرفتن معامله‌گران و بازارسازان درکنار معاملات آتی چرخه بورس برای پذیرایی از سرمایه‌های سرگردان تکمیل می‌شود.
در سال 1848 در شیکاگو تولیدکنندگان گندم برای فروش محصولات خود نیاز به بازاری داشتند تا معاملات نقدی را انجام دهند یعنی گندم بدهند و پول آنرا بستانند. به تدریج کشاورزان (فروشندگان) و دلالان (خریداران) شروع به نوعی تعهد جهت دریافت وجه نقد خود در آینده گرفتند و زمینه معاملات آتی (Futures) را پایه ریزی کردند بدین معنی که: تولیدکننده موافقت نماید که محصول خود را به خریدار در تاریخ آینده (تاریخ تحویل کالا) با قیمت توافق شده بفروشد. در این راستا کشاورز از قبل می داند که وجه خود را دریافت می نماید و دلال نیز از قیمت کالا با خبر می شود و این معامله برای هر دو طرف معامله سودمند است این نوع قراردادها به سرعت رایج گردید و قراردادها را قبل از تاریخ تحویل دست به دست چرخاند. اگر دلالی احساس می کرد نیازی به گندم ندارد، قرارداد خود را به فردی که گندم را نیاز داشت می فروخت، مشابه آن نیز، تولیدکننده که قصد عدم تحویل گندم را داشت مسئولیت تحویل واقعی گندم را به دیگری منتقل می کرد. قیمت قرارداد وابستگی به وضعیت و حرکت قیمت گندم و سیستم عرضه و تقاضا در بازار داشت.
این قراردادها با اندکی تغییرات به سرعت تبدیل به ابزاری حمایتی برای طرفین معامله که بازار بر خلاف نظر آن ها حرکت می‌کرد، تبدیل شد مثلاً در شرایط بد آب و هوا، افرادی که قرارداد فروش گندم منعقد کرده اند، علاقه‌مند هستند، قراردادهای ارزشمند خود را بدلیل کاهش عرضه گندم، نگه دارند، برخلاف آن، چنانچه تولید مازاد بر تقاضا باشد، ارزش قراردادهای فروش نیز کاهش می‌یابد به‌علاوه، این وضعیت معامله گرانی را که قصد خرید و فروش گندم را نداشته و صرفاً بعنوان پذیرش ریسک قیمت گندم و تحصیل سود وارد معامله شده اند را نیز ترغیب می‌کند. در نتیجه معامله در قراردادهای آتی حالتی بسیار سودمند در سرمایه گذاری داشته و باعث ورود کالاهای دیگر به بازار آتی می‌شود و زمینه‌ای را ایجاد می‌کند که شکل قراردادهای آتی منظم و قانونمند می‌شوند و به‌دنبال آن بورس CBOT در سال 1848 در آمریکا شکل می‌گیرد. بنابراین به‌طور اساسی و زیربنایی محلی عمومی برای خریداران و فروشندگان ایجاد می‌شود تا برای قراردادهای سلف و آینده خود مذاکره کنند.
نخستین معامله آتی مس در بورس کالا انجام شد
امروز شنبه ۲۷ آذر، قرارداد آتی مس کاتد با سررسید بهمن ماه ۱۴۰۰ در بورس کالای ایران آغاز شد و نخستین معامله آتی فلز سرخ با قیمت ۲ میلیون و ۴۵۱ هزار ریال به ازای هر کیلوگرم به ثبت رسید.
به گزارش پایگاه خبری بااقتصاد، از ساعت ۱۰ و ۳۰ دقیقه امروز قرارداد آتی مس کاتد با سررسید بهمن ماه ۱۴۰۰ در بورس کالای ایران آغاز شد و نخستین معامله آتی فلز سرخ با قیمت ۲ میلیون و ۴۵۱ هزار ریال به ازای هر کیلوگرم به ثبت رسید.
این قرارداد تا تاریخ ۱۲ بهمن ماه قابل معامله است. قراردادهای آتی در اولین روز معاملاتی، بدون حد نوسان قیمتی با دوره پیش گشایش به مدت ۳۰ دقیقه در ابتدای جلسه معاملاتی آغاز و پس از انجام حراج تک قیمتی راس ساعت ۱۰:۳۰ با دوره قرارداد آتی مس عادی معاملاتی و اعمال حد نوسان قیمت روزانه ادامه می یابد.
قیمت پایه قرارداد آتی همان قیمت کشف شده در حراج تک قیمتی خواهد بود که مبنای حد نوسان قیمت روزانه برای ادامه معاملات در حراج پیوسته قرار خواهد گرفت. بدیهی است در صورت عدم انجام معامله در حراج تک قیمتی قرارداد آتی متوقف و مجددا همین فرآیند روز کاری بعد تکرار می شود.
دارایی پایه در این قرار داد مس کاتد و اندازه هر قرارداد ۱۰۰ کیلوگرم است. حداکثر حجم هر سفارش تا ۲۵ قرارداد در نظر گرفته شده و ساعت معاملات شنبه تا پنج شنبه از ۱۰ صبح تا ۱۵ است.
حد نوسان قیمت روزانه در این قرارداد حداکثر تا مثبت و منفی ۵ درصد با توجه به قیمت تسویه روزانه روز قبل است.
جریمه نکول قرارداد ۰.۱ درصد ارزش قرارداد براساس قیمت تسویه نهایی است. نحوه محاسبه قیمت تسویه نهایی نیز به صورت تئوریک و شامل قیمت یک کیلوگرم مس کاتد براساس قیمت نقدی اعلام شده در سایت بورس کالا راس ساعت ۱۵ آخرین روز معاملاتی ضربدر نرخ حواله دلار آمریکا براساس میانگین نرخ خرید و فروش سامانه سنا رای ساعت ۱۵ آخرین روز معاملاتی است.
از راه اندازی معاملات آتی مفتول مس استقبال می کنیم
اردشیر سعد محمدی مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران در خصوص معاملات آتی مس کاتد در بورس کالا گفت: قراردادهای آتی کاتد مس اقدامی مفید برای تجار و فعالان بازار مس قلمداد می شود چراکه آن ها می توانند ریسک های سرمایه گذاری را پوشش داده و با ورود به این معاملات، برای آینده برنامه ریزی خرید داشته باشند؛ در این زمینه امیدواریم به زودی انجام معاملات مفتول مسی نیز در معاملات آتی بورس کالا فراهم شود. سعد محمدی گفت: در حال حاضر تمام محصولات شرکت ملی مس در رینگ داخلی و رینگ صادراتی بورس کالا به فروش می رسند که علاوه بر معاملات داخلی در حوزه صادرات نیز شاهد شفافیت معاملات و فروش براساس معاملات بین المللی هستیم.
-->
به گزارش شمانیوز، بورس کالای ایران در راستای بهبود ظرفیت‌های اقتصادی و صنایع کشور به طراحی ابزارهای مالی نوین اقدام کرده تا علاوه‌بر تنوع‌بخشی به روش‌های تخصیص مواد اولیه تولید، به تامین مالی صنایع و هدفمند کردن سرمایه‌گذاری‌ها در کشور نیز بپردازد.
در همین راستا، دو هفته گذشته بازار آتی برای محصولات مس کاتد و گواهی سپرده کالایی مس و میلگرد در بورس کالا راه اندازی شد که در هفته نخست ارزش معاملات قرارداد آتی مس به ۱۷ میلیارد ریال نزدیک شد، به طوریکه معامله گران حدود ۶۸ قرارداد آتی مس کاتد را برای تحویل بهمن ماه سال جاری منعقد کردند.
تضمین آینده برای سرمایه‌گذاری
مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران بیان کرد: با راه اندازی معاملات آتی مس کاتد، در واقع امکان انجام معاملات آتی به عنوان فیوچرز برای مس راه اندازی شد. در این خصوص انبار مخصوص پذیرش شد تا از این طریق افرادی که بخواهند برای این محصول برای آینده برنامه ریزی خرید داشته باشند، امکان خرید کاتد برایشان فراهم شود.
اردشیر سعدمحمدی، افزود: به طور قطع کسانی که برنامه ریزی داشته و می‌توانند تحلیل رفتار بازار آینده را هم انجام دهند، از طریق این معاملات می توانند امکان سرمایه گذاری و خرید قسمتی از منابع نقدینگی خود را برای آینده در خصوص فلز مس فراهم کنند.
وی تصریح کرد: امیدواریم به زودی انجام معاملات مفتول مسی نیز برای معاملات آتی در بورس کالا نیز فراهم شود؛ همچنین معتقدم در آینده نزدیک کالاهای دیگر فولادی نیز امکان حضور در این صحنه خواهند داشت.
سعد محمدی تاکید کرد: در مجموع راه اندازی قراردادهای آتی کاتد مس را اقدامی مفید برای تجار و فعالان حوزه مس قلمداد می کنم. این معاملات می تواند برای تمام شرکت هایی که می خواهند آینده را در دست داشته و از خرید کالا مطمئن باشند، فضای شفافی را توسط بورس کالا فراهم کند. سرمایه گذاران می توانند از این مسیر شرایط آینده را برای تامین کالای خود تضمین کنند.
مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران گفت: بورس کالا بر روند این قراردادها و معاملات آن، ارزیابی و نظارت لازم را انجام می دهد؛ بنابراین راه حل هایی برای جلوگیری از سفته بازی در این معاملات وجود دارد.
وی ادامه داد: این معاملات با دو هزار تن موجودی تضمین شده در انبار راه اندازی شده است و به طور قطع بورس کالا و شرکت ملی مس مسیر این معاملات را کنترل می‌کنند تا اتفاق منفی رخ ندهد.
راه اندازی رینگ صادراتی و افزایش شفافیت
سعد محمدی با اشاره به راه اندازی رینگ صادراتی در چند وقت اخیر نیز گفت: در حال حاضر تمام محصولات شرکت ملی مس در رینگ داخلی و نیز در رینگ صادراتی در بورس کالا به فروش می رسند. معاملات در بورس کالا از شفافیت لازم برخوردار است و این موضوع سبب می شود کشف قیمت کالا به طور شفاف‌تری انجام شده و معاملات نیز صحیح تر رقم بخورند.
وی اضافه کرد: با راه اندازی رینگ صادراتی مس در بورس کالا در مجموع قیمت‌ها در بورس شفاف شد به طوریکه قیمت‌های رینگ صادراتی بر اساس معاملات بین المللی تعیین می شود، بورس نظارت می کند و در تابلو معامله می شود.
استفاده از ابزارهای متنوع معاملاتی و رشد شفافیتِ بازار
سعد محمدی تاثیر راه اندازی معاملات آتی مس و استفاده از ابزارهای دیگر بورس کالا را بر میزان ارزش سهام شرکت های فلزی مثبت دانست و گفت: در حال حاضر بازار فلزات از تلاطماتی برخوردار است، اما از آنجایی که استفاده از ابزارهای مالی شفافیت در بازارهای کالایی را افزایش می دهد، شرایط مساعدتری نیز در ارزش سهم برای سهامداران فراهم می کند.
تولید مس رکورد زد
مدیرعامل شرکت ملی مس آینده بازار مس را مناسب عنوان کرد و افزود: خوشبختانه در حوزه مس، شرایط بسیار خوبی را سپری می‌کنیم و فروش خوبی داریم، ارزیابی فروش این محصول در کدال قابل ملاحظه و رصد است.
سعد محمدی بیان کرد: شرایط شرکت ملی صنایع مس نیز در ارتباط با تولید، فروش و توسعه شرایط خوبی است. خوشبختانه در حال حاضر حدود ۲۱۵ هزار تن تا پایان ماه گذشته تولید داشتیم، این رقم رکورد محسوب می شود؛ به طوری که از سال گذشته هم در این مدت جلوتر هستیم.
اکتشافات جدید با ارزش ۷ میلیارد دلار
وی افزود: شرکت ملی مس در فروش و توسعه نیز شرایط خوبی دارد به طوریکه اکتشافات خوبی انجام شده و طی حدود دو سال گذشته نزدیک به ۴ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تن ذخایر جدید یافت شده که ارزش برداشت آن بیش از ۷ میلیارد دلار است.
سعد محمدی در پاسخ به این شائبه که مصرف کنندگان کاتد مس مشخص هستند و بر این اساس، برقراری معاملات آتی مس شاید تاثیر زیادی بر معاملات این فلز در بازار داخل نداشته باشد، گفت: به نظر من چنین چیزی صحت ندارد. افرادی که بازار را رصد می کنند عرضه و تقاضای بازار را در بازه‌های حداقل سه ماهه بررسی کنند، متوجه تاثیر این قراردادها می شوند این موضوع به حرفه‌ای بودن تیم‌هایی که در این خصوص فعالیت می‌کنند وابستگی زیادی دارد.
قرارداد آتی یا معاملات آتی (Futures) چیست؟
قرارداد آتی یا معاملات آتی (Futures ) توافق نامه‌ای است قانونی، دارای حد و مرز معین و برای خرید یا فروش یک کالا یا ابزار مالی، برای زمانی در آینده با قیمتی توافق شده هنگام امضای قرارداد. کالای تحویلی قرارداد آتی باید دارای استاندارد کیفیت و کمیت باشد و زمان تحویل و محل تحویل آن نیز مشخص باشد. تنها متغیر در معاملات آتی قیمت قرارداد آتی مس قرارداد آتی مس است که در مرحله معامله کشف می‌شود. به عنوان مثال چنانچه کارگزاری یک قرارداد آتی مس برای خرداد ماه 1385 را خریداری کند یعنی او پذیرفته که 1000 کیلو مس برای تحویل در ماه خرداد منعقد کرده و کیفیت مس مورد قرارداد نیز استاندارد بوده و تمام قراردادهای مس خرداد ماه نشان دهنده یکسان بودن کیفیت مس در آن دوره است.
در واقع منظور از معاملات آتی پوشاندن ریسک سرمایه گذاری است و این ابزار در بورس کالا مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از معاملات آتی می‌تواند به عنوان راه‌کاری برای جذب نقدینگی محسوب شود و با قرار گرفتن معامله‌گران و بازارسازان درکنار معاملات آتی چرخه بورس برای پذیرایی از سرمایه‌های سرگردان تکمیل می‌شود.
در سال 1848 در شیکاگو تولیدکنندگان گندم برای فروش محصولات خود نیاز به بازاری داشتند تا معاملات نقدی را انجام دهند یعنی گندم بدهند و پول آنرا بستانند. به تدریج کشاورزان (فروشندگان) و دلالان (خریداران) شروع به نوعی تعهد جهت دریافت وجه نقد خود در آینده گرفتند و زمینه معاملات آتی (Futures) را پایه ریزی کردند بدین معنی که: تولیدکننده موافقت نماید که محصول خود را به خریدار در تاریخ آینده (تاریخ تحویل کالا) با قیمت توافق شده بفروشد. در این راستا کشاورز از قبل می داند که وجه خود را دریافت می نماید و دلال نیز از قیمت کالا با خبر می شود و این معامله برای هر دو طرف معامله سودمند است این نوع قراردادها به سرعت رایج گردید و قراردادها را قبل قرارداد آتی مس از تاریخ تحویل دست به دست چرخاند. اگر دلالی احساس می کرد نیازی به گندم ندارد، قرارداد خود را به فردی که گندم را نیاز داشت می فروخت، مشابه آن نیز، تولیدکننده که قصد عدم تحویل گندم را داشت مسئولیت تحویل واقعی گندم را به دیگری منتقل می کرد. قیمت قرارداد وابستگی به وضعیت و حرکت قیمت گندم و سیستم عرضه و تقاضا در بازار داشت.
این قراردادها با اندکی تغییرات به سرعت تبدیل به ابزاری حمایتی برای طرفین معامله که بازار بر خلاف نظر آن ها حرکت می‌کرد، تبدیل شد مثلاً در شرایط بد آب و هوا، افرادی که قرارداد فروش گندم منعقد کرده اند، علاقه‌مند هستند، قراردادهای ارزشمند خود را بدلیل کاهش عرضه گندم، نگه دارند، برخلاف آن، چنانچه تولید مازاد بر تقاضا باشد، ارزش قراردادهای فروش نیز کاهش می‌یابد به‌علاوه، این وضعیت معامله گرانی را که قصد خرید و فروش گندم را نداشته و صرفاً بعنوان پذیرش ریسک قیمت گندم و تحصیل سود وارد معامله شده اند را نیز ترغیب می‌کند. در نتیجه معامله در قراردادهای آتی حالتی بسیار سودمند در سرمایه گذاری داشته و باعث ورود کالاهای دیگر به بازار آتی می‌شود و زمینه‌ای را ایجاد می‌کند که شکل قراردادهای آتی منظم و قانونمند می‌شوند و به‌دنبال آن بورس CBOT در سال 1848 در آمریکا شکل می‌گیرد. بنابراین به‌طور اساسی و زیربنایی محلی عمومی برای خریداران و فروشندگان ایجاد می‌شود تا برای قراردادهای سلف و آینده خود مذاکره کنند.
سه افتتاح از جنس مس و فولاد در بورس کالا
دوشنبه هفته جاری ۲۹ آذر ماه ۱۴۰۰ آیین راه اندازی معاملات آتی مس کاتد، معاملات گواهی سپرده مس کاتد و گواهی سپرده میلگرد با حضور سید رضا فاطمی امین وزیر صنعت، معدن و تجارت و سید احسان خاندوزی وزیر امور اقتصادی و دارایی در بورس کالای ایران برگزار می شود تا سه افتتاح در یک روز رقم بخورد.به گزارش «کالاخبر»؛ دوشنبه این هفته روزی مهم در تاریخ بازار سرمایه ایران خواهد بود چرا که انتظارها برای ورود فلزات به ابزارهای مالی بورس کالای ایران در جمع مسئولان و مدیران صنعتی کشور به پایان می رسد تا تحولی جدید در مسیر مبادلات فلزات در کشور رقم بخورد.
در همین راستا، مراسم آیین راه اندازی معاملات آتی مس کاتد، گواهی سپرده مس کاتد و گواهی سپرده میلگرد با حضور سیدرضا فاطمی امین وزیر صمت ، سید احسان خاندوزی وزیر امور اقتصادی و دارایی، محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس و مجید عشقی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار و جمعی دیگر از مدیران صنعتی کشور به میزبانی بورس کالای ایران برگزار می شود.
قرارداد آتی مس کاتد
نخستین قرارداد آتی مس کاتد با سررسید بهمن ماه در راستای توسعه دارایی های پایه بازار مشتقه بورس کالای ایران از امروز شنبه ۲۷ آذر ماه روی تابلوی معاملات می رود و همان طور که ذکر شد، روز دوشنبه نیز در مراسمی رسمی، آیین راه اندازی این معاملات برگزار می شود.جزئیات قرارداد آتی مس کاتد بیانگر آن است که هر قرارداد معادل ۱۰۰ کیلوگرم، حد نوسان قیمت روزانه مثبت و منفی ۵ درصد با توجه به قیمت تسویه روز قبل و سقف مجاز موقعیت های تعهدی باز برای اشخاص حقیقی و حقوقی نیز ۵۰۰ موقعیت در هر کد معاملاتی است.
گواهی سپرده مس کاتد
همچنین بر اساس اطلاعیه بورس کالا ، معاملات گواهی سپرده مس کاتد با پذیرش انبار شرکت ملی مس ایران جهت انجام معاملات ناپیوسته به روش گشایش و با استفاده از ساز و کار حراج تک قیمتی از امروز فعال شده و روز دوشنبه آماده انجام معامله است.مقدار هر گواهی سپرده کالایی یک کیلوگرم است و مقدار مجاز هر سفارش و حداقل مقدار مجاز برای تحویل کالا از انبار ۲۰ تن معادل قرارداد آتی مس ۲۰ هزار ورقه است.لذا در صورت خرید کمتر از این میزان امکان تحویل کالا از انبار وجود ندارد.
معاملات گواهی سپرده مس کاتد به صورت حراج تک قیمتی انجام می شود برای این منظور در روزهای سه شنبه هر هفته دوره پیش گشایش از ساعت ۱۲:۴۵ شروع و ساعت ۱۳:۳۰ خاتمه می یابد و راس ساعت ۱۳:۳۰ حراج تک قیمتی برگزار می شود.معاملات در هفته نخست در روز دوشنبه با یک دوره پیش گشایش از ساعت ۱۰:۱۵ شروع و ساعت ۱۱ خاتمه می یابد و راس ساعت ۱۱ حراج تک قیمتی برگزار می شود.
گواهی سپرده میلگرد
بر اساس اطلاعیه بورس کالا ، انبار میلگرد شرکت تولیدی فولاد سپید فراب کویر جهت انجام قرارداد آتی مس معاملات ناپیوسته به روش گشایش و با استفاده از ساز و کار حراج تک قیمتی فعال شده و از روز دوشنبه ۲۹ آذر ماه آماده انجام معاملات است.مقدار هر گواهی سپرده کالایی یک کیلوگرم است و حداقل مقدار مجاز خرید در هر نماد معاملاتی ۲۵ تن معادل ۲۵ هزار ورقه است.همچنین برای هر کد معاملاتی حداکثر مقدار مجاز خرید در هر جلسه معاملاتی برای هر نماد معاملاتی ۱۰۰ تن معادل ۱۰۰ هزار ورقه است.
معاملات گواهی سپرده میلگرد به صورت حراج تک قیمتی انجام می شود.برای این منظور دوره پیش گشایش از ساعت ۱۲:۴۵ شروع و ساعت ۱۳:۳۰ خاتمه می یابد و راس ساعت ۱۳:۳۰ حراج تک قیمتی برگزارمی شود.همچنین معاملات در هفته نخست در روز دوشنبه با یک دوره پیش گشایش از ساعت ۱۰:۱۵ شروع و ساعت ۱۱ خاتمه می یابد و راس ساعت ۱۱ حراج تک قیمتی برگزار می شود.
دیدگاه شما